ธรรมที่มีอุปการะมากแก่การบรรลุสัจจะ
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
การบรรลุสัจจะ ย่อมมีได้ด้วยข้อปฏิบัติเพียงเท่านี้ บุคคลย่อมบรรลุสัจจะ ด้วยข้อปฏิบัติเพียงเท่านี้ แล้วเราย่อมบัญญัติการบรรลุสัจจะ ด้วยข้อปฏิบัติเพียงเท่านี้
ซึ่งกาปทิกมาณพก็ได้กราบทูลถามถึงธรรมมีอุปการะมาก แก่การบรรลุสัจจะว่ามีอะไรบ้าง พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
ธรรมที่มีอุปการะมากแก่การบรรลุสัจจะ คือ ความเพียร
กาปทิกมาณพก็ได้กราบทูลถามต่อไปว่า
ธรรมที่มีอุปการะมากแก่ความเพียร คือ อะไร
พระผู้มีพระภาคก็ตรัสตอบว่า
ปัญญาเครื่องพิจารณา เป็นธรรมมีอุปการะมากแก่ความเพียร
ไม่มีปัญญาจะเพียรถูกไหม ก็ไม่ถูก ไปเพียรทำอย่างอื่นเสียอีกแล้ว ไม่ใช่ระลึกรู้ลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ เพราะฉะนั้น ปัญญาเครื่องพิจารณาก็เป็นธรรมที่มีอุปการะมากแก่ความเพียร
กาปทิกมาณพก็ได้ทูลถามต่อไปว่า
ธรรมมีอุปการะมากแก่ปัญญาเครื่องพิจารณานั้น คืออะไร
พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า
ความอุตสาหะ ได้แก่ ความไม่ท้อถอย เป็นธรรมมีอุปการะมากแก่ปัญญาเครื่องพิจารณา
ท้อใจบ้างหรือยัง เท่านั้นเอง ก็แค่นาม ทางตาระลึกขึ้นมาก็ขณะหนึ่ง ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ รูปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ซ้ำไปซ้ำมาวันหนึ่งๆ ก็เท่านั้นเอง ยังไม่เห็นถึงญาณขั้นไหนเลย ยังไม่เห็นประจักษ์การเกิดดับของนามและรูปเลย ยังไม่เห็นถึงพระนิพพานเลย เริ่มจะท้อถอยหรือยัง
กาปทิกมาณพก็ได้กราบทูลถามต่อไปว่า
อะไรเป็นธรรมที่มีอุปการะมากแก่ความอุตสาหะ
ซึ่งพระผู้มีพระภาคก็ได้ตรัสตอบว่า ...
ที่มา และ รับฟังเพิ่มเติม ...