ที่กล่าวว่าได้ผล ก็ต้องเป็นความรู้ ถามว่า รู้อะไร
ถ. ก็รับรองแล้วใช่ไหมว่า อิริยาบถ ๔ มีในสติปัฏฐาน นี่ก็ไม่น่าจะผิดพลาด และผมก็ทดลองกับตัวเอง ผมไปกำหนดลมหายใจอยู่ ๒๐ ปี อ้อมค้อมไปไม่ได้เรื่องได้ราว เพราะคนสมัยนี้ได้ฌานก็ยาก แต่ผมมากำหนดรูปนั่งนี่ได้ผล รูปนั่ง รูปยืน อิริยาบถ ๔ ผมได้ผล ที่จริงในขณะที่เรากำหนดอิริยาบถ ๔ อย่างอื่นเราก็สังวร ไม่ใช่ว่าไม่สังวร แต่ท่านว่าอย่างนี้ ทุกบรรพถึงนิพพานหมด อิริยาบถ ๔ นี้ก็ถึงนิพพาน
สุ. ที่ว่าเจริญสติอย่างนี้แล้วได้ผล ผลคือความรู้ แน่นอนที่สุด ผู้ที่จะบรรลุอริยสัจธรรม คือ ผู้ที่รู้ชัดในลักษณะของสิ่งที่มีจริงที่กำลังปรากฏให้รู้ด้วย เพราะฉะนั้น ที่กล่าวว่าได้ผล ก็ต้องเป็นความรู้ ดิฉันอยากจะเรียนถามว่า รู้อะไร
ถ. ความรู้นี่มีหลายขั้น ท่านทราบไหมว่ามี ๓ ขั้น รู้แบบจินตภาวนา ความรู้นี้เป็นภาวนา ผมเข้าใจว่าจะเป็นอย่างนั้น เพราะในขณะที่เราเจริญสติปัฏฐาน ความรู้นั่น จะกล่าวว่าความรู้อย่างเดียวไม่พอ แต่เป็นญาณ เป็นความรู้สึก ไม่ใช่ความรู้ธรรมดา ความรู้สึกกับความรู้นี้ไม่เหมือนกัน การทำวิปัสสนา ความรู้สึกต้องเปลี่ยนเล็กๆ น้อยๆ ก็ยังดี แต่ท่านต้องสำเหนียก สังเกต ศึกษา
สุ. ดิฉันไม่สนใจเรื่องความรู้สึก ดิฉันสนใจเรื่องความรู้ ปัญญาแปลว่าความรู้ ความรู้ชัด ผลคือความรู้ รู้อะไร รู้นามอะไร รู้รูปอะไร
ถ. ผลนี่ไม่ใช่รู้นามรู้รูปนะ ผลนี้เป็นความรู้สึก ความรู้สึกนี่จะประหารกิเลส จะบอกว่าเป็นความรู้ชัดไม่ได้ เป็นความรู้สึก เป็นญาณ ตั้งแต่นามรูปไป
สุ. ถ้าไม่รู้ชัด จะละจะคลายความไม่รู้ไม่ได้ ที่จะละคลายความไม่รู้ได้ ละคลายอวิชชา ละคลายความสงสัยในลักษณะของนามรูป ละคลายการที่เคยยึดถือนามรูปว่าเป็นตัวตนได้นั้นต้องมีความรู้ ไม่ใช่มีตัวตนไปละคลาย ความรู้ต้องเกิดขึ้น และขณะใดที่ความรู้เกิดขึ้นก็ละก็คลายความไม่รู้ในขณะนั้น และจิตดวงต่อๆ ไปก็ละคลายความไม่รู้ลงไป
เพราะฉะนั้น การเจริญวิปัสสนาก็ชัดเจนอยู่แล้วว่า เป็นการรู้แจ้ง รู้ชัดในสภาพธรรมที่ปรากฏตามความเป็นจริง ถ้าผลคือความไม่รู้ก็เป็นอวิชชา ไม่ใช่วิชชา
ถ. ผมก็เรียนถามท่านว่า ญาณในที่นี้ คือ ผลของวิปัสสนา เป็นผลของการเจริญสติปัฏฐาน ท่านก็รับรองใช่ไหม ญาณที่ความรู้สึกเปลี่ยนไป ๑๖ อย่างนี้ ท่านจะว่าเป็นความรู้ ผมว่าญาณไม่ใช่ความรู้อย่างธรรมดาที่ชาวโลกเขารู้กัน ความรู้สึกนี้เปลี่ยนภูมิไป คล้ายว่าถ้าเราสำเหนียกศึกษาสังเกตไปทีละนิดๆ ที่ท่านว่ารู้ชัด จะยิ่งกว่าความรู้สึก คำว่าญาณอีก ยิ่งกว่าครับ
สุ. กลายเป็นว่า ไม่ใช่ความรู้ใช่ไหม ทั้งทางตา ทางหู ทางจมูก ทาง ลิ้น ทางกาย ทางใจ ตามปกตินี้ไม่มีความรู้อะไรเลยใช่ไหม
ถ. เป็นความรู้ แต่ไม่ใช่ญาณ
ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...