ผมยังข้องใจ ทำไมจะต้องพิจารณาว่า เส้นผม ไม่สะอาด
ถ. ผมยังข้องใจ เช่น “ผม” ทำไมจะต้องพิจารณาว่าไม่สะอาด มีหลักที่ไหนมา ในฐานะที่เป็นรูปหรือเป็นสังขาร เราก็พิจารณาว่าเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตตาเท่านั้น ถ้าว่าไม่สะอาด ก็แสดงว่าเรายังมีกิเลสอยู่ ชอบสวย ชอบงาม อย่างปลาร้าจะว่าไม่สะอาดก็ได้ แต่ทำไมเราชอบกิน กลิ่นหอมๆ อย่างปลาร้า หอมอย่างกะปิ แต่ลิงจะว่าเหม็น ไม่มีหอมเลย ผมสงสัยอย่างนี้
สุ. ชีวิตปกติธรรมดาคงจะไม่มีท่านผู้ใดปฏิเสธว่า หลงลืมสติเป็นอันมาก ยากเหลือเกินที่จะให้สติเกิดได้ เพราะมักจะเพลิดเพลินไปในอารมณ์ที่เห็น ในเสียงที่ได้ยิน ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ ในความนึกคิด แต่การที่สติจะระลึกบ่อยๆ เนืองๆ ถ้าอาศัยการที่เห็นสิ่งนั้นแล้วไม่เพลิดเพลินไปด้วยโลภะ หรือไม่ได้เกิดจิตที่ไม่แช่มชื่นเป็นโทสะ แต่เกิดความสลดหรือสังเวชในความเป็นปฏิกูลของสิ่งนั้น ก็จะทำให้สติสามารถที่จะระลึกลักษณะสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนั้นตามความเป็นจริงได้ ท่านผู้ใดจะไม่ระลึกรู้สภาพที่เป็นปฏิกูล โดยที่สติระลึกลักษณะที่เป็นปรมัตถธรรม ลักษณะของนามและรูปในทันทีก็ได้
ดังนั้น การเจริญสติปัฏฐาน คือ กายานุปัสสนาสติปัฏฐานก็มีหลายนัย โดยไม่บังคับ โดยไม่กะเกณฑ์ว่า จะต้องอย่างนี้ หรือจะต้องอย่างนั้น แล้วแต่ท่านผู้ใดจะระลึกรู้ลักษณะที่เป็นนามเป็นรูปทันทีโดยไม่ระลึกถึงความเป็นปฏิกูลก็ได้ ไม่ใช่ว่าทุกคนจะต้องมาระลึกโดยความเป็นปฏิกูล แล้วแต่อัธยาศัยของบุคคลผู้นั้น แต่ถ้าผู้หนึ่งผู้ใดจะเกิดสลด แล้วสติก็ระลึกลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริงก็ได้
ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...