จิตจำได้หรือสมองจำ

ในพระอภิธรรมหรือคำสอนของพระผู้มีพระภาค ลักษณะของความจำเป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง คือสัญญาเจตสิก ซึ่งเกิดกับจิตทุกดวง ทำหน้าที่จำอารมณ์ (คือสิ่งที่จิตรู้) ทุกอย่าง จึงทำให้ เราจำสิ่งต่างๆ เรื่องราวที่ผ่านมาได้ทั้งหมด การที่สมองเสื่อม (ทางการแพทย์) อาจเป็นปัจจัยหนึ่งซึ่งทำให้จำเรื่องราวต่างๆ ไม่ได้ เพราะจิตเกิดขึ้นหนึ่งขณะมีปัจจัย (คือเหตุให้เกิดจิต) หลายปัจจัย แต่ขณะที่จำอะไรไม่ได้นั้นก็มีสัญญาเจตสิกเกิดร่วมกับจิตทุกดวงที่กำลัง เกิดดับ

จิตเป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ แต่สัญญาเจตสิกทำหน้าที่จำเพียงอย่างเดียว ไม่มีกิจอื่นค่ะ สัญญาเจตสิกเกิดกับจิตทุกดวง และทำหน้าที่จำอารมณ์ที่เกิดกับจิตนั้นๆ ด้วย จึงไม่มีจิตดวงใดที่เกิดขึ้นโดยปราศจากสัญญาเจตสิกเลยนะคะ ฉะนั้นที่กล่าวว่า "จำไม่ได้" ที่ถูกต้องควรเป็น "นึกไม่ออก" ค่ะ

ตอนนี้มีสมองไหมครับ ถ้ามี คือ อัตตสัญญาจำได้ว่ามี จิตที่คิดมีบัญญัติเป็นอารมณ์ สมองในร่างกายของคนเราเป็นเพียงมหาภูตรูปที่มาประชุมรวมกัน แต่เราสมมติกันเองว่านี่เป็นสมอง ภาษาเหนือก็ อ่องออ ถ้าฝรั่งก็เรียกว่า brain บัญญัติกันไว้เพื่อสื่อสารและศึกษา ส่วนคนที่ความจำเสื่อมเป็นเพราะได้รับวิบากกรรมที่กระทำมาแล้วในอดีตสุกงอมจนให้ผล ไม่มีใครต้องการวิบากกรรมเช่นนี้ แต่ก็หนีไม่พ้น แม้ในคนปกติเช่นกัน รูปในกายก็มีอากาศธาตุแทรกคั่นอยู่อย่างละเอียดยิบพร้อมที่จะสลาย กระจัดกระจายได้ทุกเวลา เพราะเหตุว่า บอบบางเหลือเกิน มหาภูตรูปที่รวมกันเป็นก้อนเนื้อในกระโหลกศรีษะที่คิดว่าปกติดีอยู่ก็เกิดตามสมุฏฐานต่างๆ และก็แตกดับลงไปอยู่ทุกขณะ จึงไม่ควรเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างบัญญัติกับปรมัตถธรรม เพราะจะทำให้เกิดความสงสัยและสับสน ทำให้การอบรมเจริญปัญญาต้องเนิ่นช้าไปเรื่อยๆ ครับ

ขอเชิญอ่านจากกระทู้เดิม ดังนี้

01010 ถ้าจิตไม่ได้สั่ง ทำไมอาการของรูปจึงเป็นอย่างนั้น

00466 การจำแนกรูปและนาม

จิตเป็นใหญ่ในการรู้แจ้ง ความจำเป็นเจตสิก เกิดร่วมกับจิต จิตเกิดต้องมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยอย่างน้อย ๗ ดวง ความจำเป็นสัญญาเจตสิก เป็น ๑ ใน ๗ ดวงค่ะ ส่วนสมองเป็นรูปธรรมค่ะ ไม่ใช่จิต และไม่ใช่เจตสิกค่ะ

ขออนุโมทนา