พ้นจากภาระ คือ สังสาระ
แล้วข้อความที่ท่านพระอุบาลีได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า
ข้าพระองค์อาศัยแสนปีจึงได้เที่ยวมาใกล้พระองค์ผู้เป็นมุนี ได้นมัสการทั้งเวลาเย็น เวลาเช้า เหมือนเทวดาเชยชมผลอาสาวดี ฉะนั้น การได้มาใกล้ไม่เป็นหมัน และการนมัสการไม่เป็นโมฆะ
คาถาของท่านพระอุบาลีควรจะเป็นอนุสติได้ไหม การได้มาใกล้ ไม่เป็นหมัน และการนมัสการไม่เป็นโมฆะ ท่านได้มาใกล้พระพุทธศาสนาหรือเปล่า ไม่ใช่แต่เฉพาะท่านพระอุบาลี หรือพระสาวก หรือบุคคลในครั้งอดีตเท่านั้น แม้ทุกท่านที่ได้ฟังธรรมในขณะนี้ ท่านเป็นผู้ที่ได้มาใกล้พระธรรมหรือเปล่า และการได้มาใกล้ ได้มีโอกาสฟังธรรมที่พระผู้มีพระภาคได้ทรงแสดงไว้แล้วโดยละเอียดนี้จะเป็นหมันไหม ถ้าไม่เข้าใจสภาพธรรม ไม่เจริญสติปัฏฐาน จะได้รับประโยชน์จากพระธรรมไหม ก็ไม่ได้รับ ท่านพระอุบาลีนั้นอาศัยแสนปีจึงได้เที่ยวมาใกล้พระองค์ผู้เป็นมุนี ได้นมัสการทั้งเวลาเย็นเวลาเช้า เหมือนเทวดาเชยชมผลอาสาวดี ฉะนั้น
การได้เข้ามาใกล้ของท่านพระอุบาลีนั้นไม่เป็นหมัน และการนมัสการไม่เป็นโมฆะ เพราะเหตุว่าท่านบรรลุคุณธรรมเป็นพระอรหันต์ แต่สำหรับท่านผู้ฟังที่จะให้การ ได้มาใกล้พระศาสนาไม่เป็นหมัน ท่านจะต้องฟังธรรมด้วยการพิจารณา ด้วยความแยบคาย ซึ่งจะเป็นปัจจัยให้สติเกิดขึ้นระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง และการนมัสการก็จะไม่เป็นโมฆะ
สำหรับข้อความที่ท่านพระอุบาลีกล่าวว่า
เมื่อเมฆร้องกระหึ่ม นกยางย่อมมีครรภ์ทุกเมื่อ ย่อมทรงครรภ์อยู่แม้นาน ตลอดเวลาที่สายฝนยังไม่ตก ย่อมพ้นจากการทรงครรภ์เมื่อเวลาที่สายฝนตก ฉันใด ข้าพระองค์ก็ฉันนั้น เมื่อพระพุทธเจ้าทรงพระนามว่าปทุมุตตระ ทรงประกาศกึกก้องด้วยเมฆ คือ ธรรม ได้ถือเอาครรภ์ คือ ธรรม ด้วยเสียงแห่งเมฆ คือ ธรรม ข้าพระองค์อาศัยแสนกัป ทรงครรภ์ คือ บุญอยู่ ยังไม่พ้นจากภาระ คือ สังสาระ ตลอดเวลาที่สายฝน คือ ธรรม ยังไม่ตก
ข้าแต่พระศากยมุนี เมื่อเวลาที่พระองค์ทรงประกาศกึกก้องด้วยสายฝน คือธรรม ในพระนครกบิลพัสด์อันรื่นรมย์ ข้าพระองค์จึงได้พ้นจากภาระ คือ สังสาระ
ท่านพระอุบาลีอาศัยแสนกัปทรงครรภ์ คือ บุญอยู่ ตั้งแต่สมัยพระผู้มีพระภาคทรงพระนามว่าปทุมุตตระ ในสมัยพระผู้มีพระภาคทรงพระนามว่าปทุมุตตระจะทรงแสดงอริยสัจธรรมและการเจริญสติปัฏฐานหรือเปล่า
ที่มา และ อ่านเพิ่มเติม ...