Thai-Hindi 07 March 2023

- ยกตัวอย่างสำหรับผู้ที่ละเอียดเห็นความลึกซึ้งของพระปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทำให้คนฟังได้เข้าใจแม้สิ่งที่กำลังมีซึ่งไม่เคยเข้าใจมาก่อน ถ้าไม่เห็นความลึกซึ้งไม่เห็นประโยชน์ที่จะเข้าใจความลึกซึ้งจะไม่เห็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเลย

- ตัวอย่าง เมื่อกี้นี้ขอเชิญสนทนาธรรมอะไรก็ได้ ทุกคนได้ยินคำว่า “อะไรก็ได้” ไม่สงสัยเลยใช่ไหมอะไรก็ได้

- อะ-ไร-ก็-ได้ จริงไหม (จริง) ถ้าอย่างนั้นความจริงของ “อะ-ไร-ก็-ได้” คืออะไร (อะไรที่เกิดแล้วปรากฏ)

- เห็นไหมต้องฟังดีๆ จึงจะเข้าใจคำถาม เพราะฉะนั้นแม้คำถามก็ไม่เข้าใจแล้วคำตอบจะตรงกับคำถามไหม (ขอทวนคำถาม)

- เมื่อกี้นี้เราพูดกัน “ขอเชิญสนทนาธรรมเรื่องอะไรก็ได้” เราพูดอย่างนี้ใช่ไหม (เข้าใจว่าในเมื่อทุกอย่างเป็นธรรม..)

- ยังค่ะ ไม่ได้ฟังคำถาม เราตอบอย่างนี้ไม่ได้ ถามว่า เมื่อกี้นี้เราพูดว่า “ขอเชิญสนทนาธรรมเรื่องอะไรก็ได้” ทุกคนฟังแล้วเข้าใจใช่ไหม

- อย่าลืม ธรรมดา ตรง ถามเมื่อกี้นี้เราพูดว่า “ขอเชิญสนทนาธรรมเรื่องอะไรก็ได้” ทุกคนเข้าใจประโยคนี้ที่พูดใช่ไหม จะตอบว่าอะไร

- เห็นไหมฟังคำถามอีกครั้งหนึ่ง “ขอเชิญสนทนาธรรมเรื่องอะไรก็ได้” เข้าใจใช่ไหมฟังคำถามอย่างนี้ (เข้าใจแล้ว) เข้าใจแล้ว จริงใช่ไหม (จริง)

- เพราะฉะนั้นความจริงของ “อะไรก็ได้” คืออะไร ถามถึงตัวธรรมไม่ใช่ถามถึงเรื่องราวของธรรม (คือเห็น) “อะ” เป็นเห็นหรือ ทีละคำฟังดีๆ

- อะไรก็ได้จริงใช่ไหม เข้าใจใช่ไหมเพราะฉะนั้นความจริงของ “อะไรก็ได้” คืออะไร ความจริงไม่ใช่เรื่องแต่ความจริงลักษณะที่แท้จริงต้องมีเพราะเมื่อกี้บอกว่าจริง ก็ต้องมีสิ่งที่มีจริง

- เพราะฉะนั้นสิ่งที่มีจริงในขณะที่ “อะไรก็ได้” คืออะไร (เขาจะตอบเหมือนเดิม) ลองบอกเขา พูดอีกครั้งให้เขาเข้าใจคำถาม (อะไรก็ได้หมายถึงสิ่งที่มีจริง)

มีจริงๆ “อะ” จริง “ไร” จริง “ก็” จริง “ได้” จริง เพราะฉะนั้นความจริงของ “อะ” ความจริงของ “ไร” ความจริงของ “ก็” ความจริงของ “ได้” คืออะไร (“อะ” หมายถึงว่า…)

- ไม่ใช่อย่างนั้นเลย ไม่ใช่ความหมายเพราะทุกคนรู้ความหมาย พอพูดแล้วทุกคนก็เข้าใจ (อาช่าพยายามอธิบายว่า..) ก็ไม่ถูกหมายความว่า เขาจะอธิบายเรื่องราวมันถูกหรือ ในเมื่อเราไม่ได้ถามเรื่องราวเพราะทุกคนได้ฟังแล้วเข้าใจเลย จะต้องมาอธิบายเรื่องราวอะไรอีกแต่ความจริงใช่ไหม“อะ” จริงไหม แล้วความจริงของ “อะ” คืออะไร “ไร” มีจริงใช่ไหม ขณะนั้นความจริงของ “ไร” คืออะไร

- (อาช่าตอบว่า สิ่งที่มีจริงก็คือความจริง ๑) และเขาเรียนความจริงใช่ไหม ไม่ใช่พูดแต่ “ความจริงๆ ๆ ” พระพุทธเจ้าตรัสเรื่องความจริง ทุกอย่างจริง นี่จริงนั่นจริง พระพุทธเจ้าตรัสอย่างนั้นเท่านั้นหรือแต่ทรงแสดงความจริงของสิ่งที่มีจริงคืออะไร

นี่เป็นสิ่งที่ทุกคนไม่เคยรู้มาก่อน แต่จากการตรัสรู้ ไม่มีอะไรที่ไม่ได้ตรัสรู้ความจริงนั้นถึงที่สุดโดยประการทั้งปวงซึ่งสามารถค่อยๆ เข้าใจขึ้นได้ในความเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

- หมายความว่า เขายังไม่รู้จักธรรม เห็นไหมฟังเรื่องธรรมแต่ความลึกซึ้งอย่างยิ่งของธรรม เขาคิดว่าเข้าใจแล้วแม้ฟังรู้เรื่องทั้งหมด ฟังมานาน แต่ “อะ” จริงใช่ไหมแล้วความจริงของ “อะ” คืออะไร อันนี้คุณสุคินเข้าใจแล้วใช่ไหม เข้าใจที่จะแปลใช่ไหม (เข้าใจคำถามที่จะแปล)

- บอกเขาเลยที่พูดมาเรียนมาทั้งหมดแม้แต่ตรงนี้ความลึกซึ้งยังไม่รู้ ให้เขาเข้าใจความลึกซึ้งอย่างยิ่งของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ฟังเท่าไหร่ คิดเท่าไหร่ คิดว่าเข้าใจเท่าไหร่ แต่ยังไม่รู้จักธรรม

- (ตรงนี้คุณราเยสเข้าใจว่าตอนที่เราใช้คำว่า “อะ” เราหมายถึง เราคิดถึง..) นั่นสิคะ แต่เขายังไม่รู้จักธรรม เขาไม่รู้ว่าขณะ “อะ” คืออะไร (ตรงนั้นเข้าใจ) เพราะฉะนั้นดิฉันมีจุดประสงค์ให้เห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่งของธรรมแต่ละ ๑ ซึ่งมีตำราบอก ศึกษามาก เข้าใจเรื่องราวแต่ไม่รู้จักธรรม ให้เขาเห็นความลึกซึ้งก่อนมิฉะนั้นจะไม่รู้จักธรรมเลย

- (แต่ตรงนี้จะเป็นเรื่องการที่เราหลงอย่างที่เราหลงประจำอยู่แล้ว) แต่ก็ยังรู้ว่าหลง (แต่ยังมองไม่เห็นว่า แสดงความลึกซึ้งมากขึ้นโดยการที่เราจะมาชี้กันถึงคำว่า “อะ” คืออะไร)

- เพราะไม่เห็นความลึกซึ้ง เรียนมาตั้งมากแต่ไม่เห็นความลึกซึ้งของแม้อย่างนี้ แสดงความลึกซึ้ง“ระดับไหน” ของธรรมให้เขาสามารถที่จะรู้ได้ว่าจึงต้องมีปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ แต่ตัวธรรมทั้งหมดเลยยังไม่รู้จัก

- (คุณสุคินสรุปว่า ถ้าเราเข้าใจอย่างนี้เราก็จะรู้ว่าเมื่อไหร่เราฟังว่า เรารู้ว่าความเข้าใจของเราแค่ไหนและความเข้าใจสิ่งที่เราพูดถึงนี้ความจริงของสิ่งนั้นลึกซึ้งแค่ไหน เราต้องรู้ทุกครั้งที่เราฟังธรรมสนทนาธรรมว่า ที่เราพูดพูดเหมือนเข้าใจแต่ความจริงไกลแค่ไหน)

- ถูกต้อง ลึกซึ้งอย่างยิ่งเพราะเพียงเท่านี้ เขาเริ่มจะเห็นความลึกซึ้ง เขาเรียนชื่อ เรียนอะไรมามากมายแต่ถามอย่างนี้แล้วไหนหล่ะความรู้ทั้งหมดที่ฟังมา เพราะฉะนั้นฟังนะคะ “อะ” เสียงใช่ไหม แล้วก็“ได้ยิน” เสียงนั้นใช่ไหม (ใช่)

- เห็นไหมเท่านี้ เรียนมาเรื่องเสียง เรื่องได้ยิน เรื่องอะไรต่างๆ พอถึงเวลาความจริง อยู่ไหนความรู้เพราะฉะนั้นความรู้แต่ก่อนนี้เพียงจำ

- ไม่คุ้นเคยกับลักษณะของธรรมเลยทุกวันที่มีเสียงปรากฏ แต่เรียนเรื่องเสียงกับได้ยิน แต่ว่าตัวจริงจริงๆ เดี๋ยวนี้เองก็เป็นอย่างนั้นแต่ไม่ใช่คำว่า “อะ” แต่เป็นคำอื่นๆ ก็เป็นเสียง แต่ว่าจำว่าเสียงก็ได้ยินแต่ลักษณะที่ได้ยินยังไม่คุ้นเคยไม่ปรากฏเลย เพียงแต่ได้ยินชื่อใช่ไหม

- ไม่รู้ความจริงอย่างนี้มานานเท่าไหร่ (เป็นแบบนี้มาตลอด) นานเท่าไหร่ ประมาณเท่าไหร่ที่ใช้คำกันได้

- ไม่ใช่เพียงแค่ชาตินี้ ไม่ใช่เพียงแค่ขณะได้ยินคำสอนว่า “ไม่มีเรา” ขณะได้ยินกับเสียง เห็นไหมได้ยินมานานแล้วแต่พอถึงกาลที่จะรู้ความจริงยังไม่รู้เพราะเหตุว่า “จำเรื่อง” ทั้งๆ ที่เดี๋ยวนี้ธรรมทั้งหมดกำลังเผชิญหน้าแต่ไม่เคยรู้เลยแล้วจะละความไม่รู้และการเข้าใจว่า เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใดอย่างเดี๋ยวนี้และที่เคยเป็นอยู่ได้อย่างไร ถ้าไม่รู้ความลึกซึ้งอย่างยิ่ง

- ถ้าไม่รู้เรื่องของสิ่งที่มีจะเริ่มรู้จักสิ่งที่มีจริงๆ ได้ไหม ถ้าไม่เข้าใจว่า ธรรมลึกซึ้งจะรู้ความลึกซึ้งของธรรมได้ไหม จะรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ไหม

- เริ่มเห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่งจึง “ละ” การที่คิดว่าเราได้รู้จักธรรมแล้วหรือว่าเราได้เข้าใจธรรมแล้วเพราะเพียงฟังเรื่องราวของธรรม เริ่มต้นที่จะเข้าใจและรู้จักธรรมเดี๋ยวนี้

- ถ้าเข้าใจอย่างนี้แล้วก็เริ่มสนทนาธรรมเรื่องอะไรก็ได้ที่เป็นเรื่องที่จะค่อยๆ เข้าใจสิ่งที่มี

- (พอดีวันนี้ใกล้ถึงเวลา) ไม่เป็นไรตามสะดวกเพราะที่สำคัญที่สุดไม่ใช่รีบร้อนที่จะไปรู้อะไร แต่ความเข้าใจจริงๆ ซึ่งเป็นประโยชน์ที่สุดเพราะเหตุว่า ถ้าเรามีความเข้าใจจริงๆ หรือเห็นความลึกซึ้งและเราสามารถเข้าใจได้เราก็หวังดีต่อคนอื่นเพราะคิดว่า เขาก็จะต้องเข้าใจได้เหมือนอย่างที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงพระธรรมเพื่อให้คนทั้งหลายเข้าใจ

- (เพื่อความแน่ใจขอถามที่เมื่อกี้สรุปว่าถูกผิดแค่ไหน เพราะฉะนั้นจากการที่เราสนทนาวันนี้และเข้าใจความลึกซึ้งของธรรมว่า จุดประสงค์ของการฟังและสนทนาธรรม ที่เราฟังมาตลอดก็คือ เราฟังมาย้ำแล้วซ้ำแล้วซ้ำอีกว่า จุดประสงค์ของการฟังธรรมเพื่อเข้าใจสิ่งที่มีจริงตอนนี้ วันนี้เรามาเข้าใจตรงนี้มากขึ้นลึกซึ้งขึ้นเพราะฉะนั้นคำถามของท่านอาจารย์ตอนนั้นว่าเราเริ่มสนทนาธรรมจนเป็นเรื่องอะไรก็ได้ ตอนนี้มาเป็นเรื่องเข้าใจมากขึ้น ตอนนี้ถึงเราจะเริ่มจะใกล้ความจริงว่า สนทนาเรื่องอะไรก้ได้ต่อเมื่อความเข้าใจเพิ่มขึ้น)

- นี่เป็นการที่ว่าถ้าจะเข้าใจธรรมจริงๆ ต้องเข้าใจความลึกซึ้ง มิฉะนั้นไม่ได้ชื่อว่าศึกษาะรรมเลยเพราะไม่ได้ประโยชน์อะไร ขอบคุณคุณสุคินมาก ยินดีด้วยในกุศลของทุกคนนะคะ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ยินดีในกุศลของคุณสุคินและผู้ร่วมสนทนาธรรมชาวอินเดียทุกท่าน

กราบยินดีในกุศลวิริยะ และการเจริญกุศลทุกประการของคุณตู่ค่ะ เป็นแบบอย่างที่งดงามจริงๆ ค่ะ

กราบแทบเท้าท่านอาจารย์ค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

ขอบพระคุณและยินดีในกุศลวิริยะของพี่ตู่ ปริญญ์วุฒิ ด้วยนะครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาในกุศลวิริยะของคุณตู่ ปริญญ์วุฒิ ด้วยค่ะ

กราบอนุโมทนาครับ