โดยย่อแล้วชีวิตของสัตว์ทั้งหลายเป็นเพียงแค่นามธรรม (nama) และรูปธรรม (rupa) ที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าใช่หรือไม่

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจว่า ชีวิตคืออะไร? คำว่า ชีวิต แปลตามศัพท์ได้ว่า ความเป็นอยู่ เมื่อกล่าวโดยประมวลแล้ว ไม่พ้นไปจากความเกิดขึ้นเป็นไปของสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ แต่ละขณะๆ ที่จิตเกิดขึ้นเป็นไป เรียกว่า ชีวิต

ข้อความใน [เล่มที่ 66] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ ๒๑๒ แสดงความเป็นจริงของชีวิตไว้ ดังนี้

“คำว่า ชีวิต ได้แก่ อายุ ความดำรงอยู่ ความดำเนินไป ความให้อัตภาพดำเนินไป ความเป็นไป ความหมุนไป ความบำรุงเลี้ยงรักษา ความเป็นอยู่ ชีวิตินทรีย์ ( ชีวิตินทรีย์ มี ๒ อย่าง คือ ชีวิตินทริยรูป รูปที่ทรงชีวิต เกิดจากกรรม มีลักษณะรักษารูปที่เกิดขึ้นพร้อมกันให้มีชีวิตดำรงอยู่ได้ ทำให้รูปของสัตว์ที่มีชีวิตแตกต่างจากรูปของสิ่งที่ไม่มีชีวิตหรือสัตว์ที่ตายแล้ว และ ชีวิตินทริยเจตสิก เป็นเจตสิกธรรมที่เกิดขึ้นอนุบาลรักษาธรรมที่เกิดร่วมกันให้ดำรงอยู่ชั่วขณะก่อนที่จะดับไป

ดังนั้น คำจริงที่แสดงให้เข้าใจสิ่งที่มีจริงตรงตามความเป็นจริง ล้วนเป็นคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทั้งหมด รวมถึงคำสอนเรื่อง ชีวิต ก็เป็นคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าด้วย เพราะชีวิต ก็คือ ความเกิดขึ้นเป็นไปของธรรมที่เป็นนามธรรมกับรูปธรรม ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใ่ช่ตัวตน ก็เป็นเครื่องพิสูจน์ว่า แล้วแต่ละชีวิตพ้นจากความเกิดขึ้นเป็นไปของนามธรรมกับรูปธรรมหรือไม่? ครับ

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ... .

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ