ถ้าไม่มีรูปมากระทบผัสสเจตสิกและจิตจะเกิดได้ไหม

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ผัสสเจตสิก เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่กระทบอารมณ์ เป็นเจตสิกที่เกิดร่วมกับจิตทุกขณะ ไม่ว่าจะเป็นจิตขณะใด จะไม่ปราศจากผัสสเจตสิกเลย แสดงถึงความเป็นจริง ธรรมที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น ไม่มีใครบังคับให้สภาพธรรมหนึ่งสภาพธรรมใด เกิดขึ้นได้เลย แต่ธรรมเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย แม้ผัสสเจตสิกเอง ก็ต้องอาศัยปัจจัย ด้วย เช่น ต้องอาศัยจิตเกิดขึ้น ต้องเกิดร่วมก้บเจตสิกอื่นๆ ต้องมีอารมณ์ เป็นต้น แสดงถึงความเป็นอนัตตาของสภาพธรรมจริงๆ

ไม่ว่าจะหลับหรือตื่น ก็ไม่ปราศจากผัสสเจตสิก ขณะที่หลับสนิทอารมณ์ของโลกนี้ไม่ปรากฏ ก็มีผัสสเจตสิกเกิดพร้อมกับจิตซึ่งเป็นภวังค์ในขณะนั้น ภวังค์ทำไมจึงเกิดได้ แล้วจิตขณะนี้ แม้ไม่ใช่ภวังค์ ทำไมจึงเกิดได้? ล้วนอาศัยเหตุปัจจัยทั้งสิ้น และแม้ในขณะที่คิดนึก ไม่ได้มีรูปอะไรมากระทบเลย ก็มีผัสสเจตสิกเกิด และผัสสเจตสิกก็เกิดร่วมกับจิตในขณะนั้น เพราะผัสสเจตสิกเกิดร่วมกับจิตทุกขณะครับ

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ...

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

กราบเท้าขอบพระคุณท่าน อจ.สุจินต์ค่ะ