ช่างทำล้อรถ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอสรุปข้อความใน ปเจตนสูตร (ว่าด้วยความคดของไม้ กับ ความคดของคน) ดังนี้

พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงธรรมแก่พระภิกษุทั้งหลาย โดยตรัสเล่าเรื่องในอดีตเปรียบเทียบ ดังต่อไปนี้ คือ พระเจ้าปเจตนราช ทรงรับสั่งให้ช่างทำรถ ทำล้อรถ ๑ คู่ให้แล้วเสร็จภายใน ๖ เดือน เนื่องจากว่าสงครามจะเกิดขึ้นแล้ว ทำให้เสร็จเพื่อใช้ในศึกสงคราม ช่างทำรถ ได้ทำล้อรถข้างหนึ่งเสร็จ โดยใช้เวลา ๕ เดือน ๒๔ วันอีกข้างหนึ่งยังไม่ได้ทำเลย พระเจ้าปเจตนราชจึงตรัสสั่งให้ทำให้เสร็จภายใน ๖ วัน ช่างทำรถ ก็กระทำเสร็จภายในเวลา ๖ วัน แล้วนำไปถวาย พระเจ้าปเจตนราชได้ตรัสถามถึงความแตกต่างของล้อรถทั้งคู่ ช่างทำรถ ได้กราบทูลอธิบายว่า ล้อรถที่ทำในเวลา ๖ วัน คุณภาพไม่ดี แล่นไปหน่อยหนึ่งก็ล้ม เพราะไม้คด เป็นไม้มีปุ่มปม และเป็นไม้ที่แก่นและกระพี้ยังมียางอยู่ ส่วนล้อรถที่ทำ ๕ เดือน ๒๔ วัน คุณภาพดี แล่นไปไม่มีล้ม เพราะไม้ไม่คด ไม่มีปุ่มปมและเป็นไม้ที่มีแก่นและกระพี้ไม่มียาง ต่อจากนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงว่า เมื่อครั้งนั้น พระองค์ ทรงเป็นช่างทำรถที่ฉลาดในความคด ปุ่มปม เป็นต้น ของไม้ แต่ปัจจุบัน พระองค์ทรงเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงฉลาด คือ ทรงรู้ตามความเป็นจริง ในความคด โทษ และมลทินของกาย วาจา ใจ ผู้ที่ยังละความคด โทษ และมลทินของกาย วาจา ใจ ไม่ได้ ย่อมตกจากพระธรรมวินัย เหมือนล้อรถที่ทำ ๖ วัน ในทางตรงกันข้าม ผู้ที่ละความคด โทษและมลทินของกาย วาจา ใจได้แล้ว ย่อมดำรงมั่นในพระธรรมวินัย เหมือนล้อรถที่ทำ ๕ เดือน ๒๔ วัน จึงควรอย่างยิ่งที่จะละความคด โทษ และมลทินทางกาย ทางวาจาและทางใจ ซึ่งได้แก่ อกุศลกรรมบถ ๑๐ ประการ (ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม พูดเท็จ พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ พูดเพ้อเจ้อ เพ่งเล็งอยากได้ของของผู้อื่น พยาบาทปองร้ายผู้อื่น และ เห็นผิด) ครับ

ขอเชิญศึกษาข้อความโดยตรงจากพระไตรปิฎกและอรรถกถา
ได้ที่หัวข้อด้านล่างนี้ครับ

ปเจตนสูตร ว่าด้วยความคดของไม้กับคน

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ...

กราบขอบพระคุณและกราบอนุโมทนา อ.คำปั่นค่ะ

กราบอนุโมทนาครับ

ขอบคุณและอนุโมทนาในเมตตาจิตของอาจารย์คำปั่น อักษรวิลัย ที่ได้ให้ความรู้ในปเจตนสูตร ที่ว่าด้วยความคดของไม้และความคดของใจ ตามความเข้าใจ ผมคิดว่าล้อรถข้างที่ต้องใช้เวลาทำนานถึงหกเดือนหย่อนหกวันนั้นเป็นเพราะ ช่างกับลูกมือต้องใช้เวลามากในการเสาะหาไม้ที่ไม่คดเหมาะที่จะใช้ทำกงล้อกำล้อและดุมล้อโดยเฉพาะ ส่วนล้อที่ใช้เวลาทำเพียงหกวันนั้น ช่างไม่มีเวลาพอที่จะหาไม้ที่มีสมบัติดี จึงได้ล้อรถที่ไม่ดี เมื่อช่างนำคู่ล้อมาถวาย พระเจ้าปเจตนะไม่อาจเห็นความแตกต่างของล้อทั้งสองได้ จนกว่าช่างต้องกลิ้งล้อให้ดู เช่นเดียวกับเราไม่อาจเห็นความแตกต่างของใจแต่ละคนได้จนกว่าจะเห็นความประพฤติของเขา และต้องใช้เวลาดูนานด้วย

ขอบคุณมากครับ