ภวังคจิตต่างกันอย่างไรกับมรรคจิตหรือครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ภวังคจิต เป็นสภาพธรรมที่มีจริง คือ เป็นจิตที่เกิดขึ้นดำรงภพชาติความเป็นบุคคลนี้ไว้จนกว่าจะจุติ ภวังคจิต เป็นจิตชาติวิบาก ขณะที่เป็นภวังคจิตที่เห็นชัดที่สุด คือ ขณะที่หลับสนิท ภวังคจิต เป็นจิตที่ไม่ได้อาศัยทวารหนึ่งทวารใดใน ๖ ทวารในการรู้อารมณ์เลย เป็นจิตที่พ้นจากวิถี ภวังคจิต ย่อมรู้อารมณ์ เพราะเหตุว่าจิตทุกขณะทุกประเภท ย่อมรู้อารมณ์ตามควรแก่จิตขณะนั้นๆ ภวังคจิตก็เช่นเดียวกัน อารมณ์ของภวังคจิต คือ อารมณ์เดียวกันกับอารมณ์ของชวนจิตสุดท้ายก่อนจะจุติของชาติก่อน เป็นอารมณ์ที่ไม่ปรากฏเลย

สำหรับมรรคจิต ไม่ใช่ภวังคจิต เพราะหตุว่า มรรคจิต เป็นจิตชาติกุศล คือ เป็นโลกุตตรกุศล มรรคจิต มี ๔ ดวง คือ โสดาปัตติมรรคจิต สกทาคามิมรรคจิต อนาคามิมรรคจิต อรหัตตมรรคจิต ซึ่งรู้อารมณ์อย่างเดียว คือ นิพพาน มรรคจิต ทำกิจประหารกิเลส ตามควรแก่มรรคจิตระดับนั้นๆ มรรคจิต เป็นจิตที่เกิดขึ้นโดยอาศัยมโนทวาร เป็นทวาร ครับ

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ...

สาธุในคำตอบครับอาจารย์ ขอบคุณครับ

ขอถามอีกนิดนะครับ

ภวังคจิตที่เป็นณาน ก็มีใช่ไหมครับผม

เป็นประภัสสรแต่ก็ไม่ได้กำจัดกิเลสได้หรือเปล่าครับ

แล้วถ้ามรรคจิตรู้อารมณ์นิพพาน มีหน้าที่ถ่ายถอนกิเลส แล้วผลจิตล่ะครับ มันต่างหน้าที่อย่างไรกับมรรคจิตหรือครับ

แล้วในขณะที่จะบรรลุธรรมขั้นใดขั้นหนึ่ง จำเป็นจะต้องมีภวังคจิตเกิดก่อน หรือระหว่าง หรือในตอนท้ายที่สุดด้วยไหมครับ

การเห็นขั้นตอนของการเกิดภวังคจิต การดับไปของภวังค์จิต เป็นเหตุให้บรรลุธรรมไหมครับ มันเหมือนกับการเห็นการดับไปในรูปนามไหม ครับ

ขอบคุณครับผม

เรียน ความคิดที่ ๒ ครับ

พระธรรมละเอียดอย่างยิ่ง ก็เข้าใจเท่าที่จะเข้าใจได้

* * ภวังคจิต ไม่ใช่ ฌานจิต แต่ก่อนที่ฌานจิตจะเกิด ก็มีภวังคจิตเกิดก่อนอย่างแน่นอน และที่สำคัญ ฌานจิต เกิดทางมโนทวาร ซึ่งมโนทวาร ก็คือ ภวังคุปัจเฉทจิต ซึ่งก็เป็นภวังคจิต นั่นเอง ทั้งภวังคจิต และ ฌานจิต ต่างก็เป็นจิตประภัสสร แต่ไม่สามารถดับกิเลสได้

* * ผลจิต เป็นโลกุตตรวิบาก เป็นผลจากการที่ดับกิเลสได้แล้ว ซึ่งรู้พระนิพพาน มีพระนิพพาน เป็นอารมณ์ มัคคจิต กับ ผลจิต ต่างกัน คือ มัคคจิต เป็นจิตชาติกุศล ทำกิจดับกิเลส ส่วนผลจิต เป็นจิตชาติวิบาก

* * ในการเกิดขึ้นเป็นไปของมัคคจิตและผลจิต นั้น ก่อนที่มัคคจิตและผลจิตจะเกิด มีภวังคจิต เกิดก่อน และมีภวังคจิตเกิดก่อน ด้วย อย่างเช่นการเกิดขึ้นของโสตาปัตติมัคคจิต และ โสตาปัตติผลจิต ดังนี้

ภวังค์ เป็นวิบากญาณสัมปยุตตจิต

ภวังคจลนะ เป็นวิบากญาณสัมปยุตตจิต (ประเภทเดียวกับภวังค์)

ภวังคุปัจเฉทะ เป็นวิบากญาณสัมปยุตตจิต (ประเภทเดียวกับภวังค์)

มโนทวาราวัชชนะ เป็นกิริยาจิต

บริกัมม์ เป็นมหากุศลญาณสัมปยุตตจิต

อุปจาร เป็นมหากุศลญาณสัมปยุตตจิต (ประเภทเดียวกับบริกัมม์)

อนุโลม เป็นมหากุศลญาณสัมปยุตตจิต (ประเภทเดียวกับบริกัมม์)

โคตรภู เป็นมหากุศลญาณสัมปยุตตจิต (ประเภทเดียวกับบริกัมม์)

โสตาปัตติมัคคจิต เป็นโลกุตตรกุศลจิต

โสตาปัตติผลจิต เป็นโลกุตตรวิบากจิต

โสตาปัตติผลจิต เป็นโลกุตตรวิบากจิต

ภวังคจิต เป็นวิบากญาณสัมปยุตตจิต

* * การรู้การเกิดดับของภวังคจิต เป็นการรู้สภาพธรรมที่กำลังมีกำลังปรากฏตามความเป็นจริง ยังไม่ใช่การบรรลุธรรม แต่ความรู้ความเข้าใจ ก็ต้องมีตั้งแต่ต้น กว่าจะถึงการประจักษ์แจ้งพระนิพพาน ถึงความเป็นพระอริยบุคคล ครับ

... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ ...

กราบขอบพระคุณในความรู้อย่างยิ่งครับ ขอบคุณมากครับ สาธุ

ภวังคจิตคือจิตที่ไม่รู้อารมณ์ของโลกนี้ เช่น ขณะที่หลับสนิทไม่ฝัน

วิถีจิต คือจิตที่รู้อารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ค่ะ

ขอบพระคุณมากนะครับ