ลำดับของพระอรหันต์ผู้ทรงคุณ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น
คำถามนี้เป็นปัญหาของลูกชาย เรื่องลำดับของพระสาวกผู้ทรงคุณทั้งหลาย ผมเองจนปัญญาที่จะตอบ เท่าที่ผมเคยได้ยิน และพอจะจำได้ ซึ่งผมก็ไม่แน่ใจว่าในพระไตรปิฎกมีการแสดงลำดับหรือไม่ เท่าที่ทราบก็มี
ท่านพระสารีบุตร ผู้เลิศด้วยปัญญา
ท่านพระมหาโมคคัลลานะ ผู้เลิศด้วยฤทธิ์
ท่านพระมหากัสสัปปะ ผู้เลิศในธุดงค์ และเป็นประธานผู้ถามในปฐมสังคายนา
ส่วนท่านพระอานนท์ ผู้ตอบปัญหาฝ่ายธรรม และเป็นเลิศถึง๕สถาน และท่านพระภิกษุรูปอื่นๆ ผมไม่ค่อยแน่ใจว่ามีลำดับหรือไม่
อย่างไรก็ดี เพื่อเป็นประโยชน์แก่การระลึกคุณของพระสาวกทั้งหลาย กรุณาแสดงพอสังเขปด้วย หรือถ้าไม่มีลำดับดังกล่าว ก็กรุณาตอบด้วย
และใน สังยุตตนิกาย นิทานวรรค ลาภสักการสังยุต ตติยวรรคที่ ๓ ปุตตสูตร และ เอกธีตุสูตร มีข้อความแสดงถึงอุบาสิกาที่ต้องการให้บุตรเอาเยี่ยงอย่างในฝั่งบริษัท ๔ เช่น ถ้าเป็นบุตร ถ้าบวช ก็ขอให้เป็นเหมือนพระสารีบุตร และพระมหาโมคคัลลานะ ถ้าเป็นธิดา ถ้าบวช ก็ขอให้เป็นเหมือนพระเขมาเถรี พระอุบุลวรรณาเถรี ถ้าเป็นบุตร ครองเรือน ก็ขอให้เป็น เหมือนจิตตคฤหบดี หัตถกอาฬวกอุบาสก ถ้าเป็นธิดาถ้าครองเรือน ก็ขอให้เป็นเหมือนนางขุตชุตตราอุบาสิกา และนางนันทามารดาของนางเวฬุกัณฑกี…
จงอย่าเป็นเช่นพระเสขะผู้ยังไม่บรรลุอรหัตตผล ถูกลาภสักการะ แลชื่อเสียงครอบงำ ถ้าลาภสักการะแลชื่อเสียงครอบงำภิกษุผู้เป็นพระเสขะยังไม่บรรลุอรหัตตผลไซร้ ก็ย่อมเป็นอันตรายแก่เธอ ลาภสักการะแลชื่อเสียงทารุณ ฯลฯ อย่างนี้แล เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แหละ ฯ
กราบอนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันต์สัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
[เล่มที่ 32] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๑
หน้าที่ ๒๒๖
[๑๔๖] ดูกร ภิกษุทั้งหลาย พระอัญญาโกณฑัญญะ เลิศกว่า
พวกภิกษุสาวกของเราผู้รู้ราตรีนาน.
พระสารีบุตร เลิศกว่าพวกภิกษสาวกของเราผู้มีปัญญามาก.
พระมหาโมคคัลลานะ เลิศกว่าพวกภิกษุสาวกของเราผู้มีฤทธิ์.
พระมหากัสสป เลิศกว่าพวกภิกษุสาวกของเรา ผู้ทรงธุดงค์
และสรรเสริญคุณแห่งธุดงค์.
พระอนุรุทธะ เลิศกว่าพวกภิกษุสาวกของเราผู้มีทิพยจักษุ. ... ฯลฯ ...
พระอรหันต์ ในฐานะที่เป็นพระสาวกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีมาก บางท่านมีตำแหน่งที่เลิศ บางท่านไม่มีตำแหน่งที่เลิศ ก็เป็นไปตามความเป็นจริงของแต่ละท่าน แต่ทั้งหมดล้วนเป็นผู้ห่างไกลแสนจากกิเลสโดยประการทั้งปวง เท่าที่ค้นในพระไตรปิฎกและอรรถกถา จะไม่ได้มีการแสดงถึงลำดับจากมากไปหาน้อยทั้งหมด แต่จะกล่าวถึงพระเถระที่มีคุณเด่นๆ ได้แก่ ปฐมสาวก คือ ท่านพระสารีบุตร ทุติยสาวก คือ ท่านพระมหาโมคคัลลานะ และ ตติยสาวก คือ ท่านพระมหากัสสปเถระ แต่ถ้ากล่าวถึงตำแหน่งที่เลิศ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็จะตรัสถึงพระอัญญาโกณฑัญญะ เป็นอันดับแรก
ข้อความที่คุณวิทวัตได้กล่าวพร้อมทั้งหลักฐานที่มา เป็นประโยชน์อย่างยิ่ง เกื้อกูลให้ได้น้อมระลึกถึงพระคุณของพระอริยสงฆ์สาวกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ครับ
... ยินดีในกุศลของคุณวิทวัตพร้อมบุตรชายและทุกๆ ท่านด้วยครับ ...