ฟังธรรมะเพื่ออะไร!!

กิเลสมากมายในชีวิตประจำวัน ฟังธรรมะมาก็หลาย 10 ปีแล้ว ขณะที่มีอกุศลเกิดขึ้น หรือขณะที่มีเหตุการณ์ใดๆ เกิดขึ้น หรือในขณะที่พบปะใครๆ ก็ตามมีอกุศลอะไรบ้างไหมที่จะต้องละ มิฉะนั้น พระธรรมก็ไม่ได้เกื้อกูลเพราะความเข้าใจความละเอียดต่างหากที่ชีวิตจะดำเนินไปว่าฟังพระธรรมเพื่ออะไร!!! ถ้าไม่ฟังจะรู้ไหมว่าอะไรเป็นกิเลสที่จะต้องละ เมื่อรู้แล้วมีความมั่นคงที่จะฟังเพื่อเข้าใจ เพื่อความเข้าใจนั้นค่อยๆ ละกิเลส อย่างอื่นก็ละไม่ได้ นี่คือ บารมี ความเห็นที่ถูกต้องนำมาซึ่งสิ่งที่เป็นประโยชน์ทุกประการเป็นบารมีต่างๆ ซึ่งขณะใดที่สภาพธรรมะที่ดีงามเกิดขึ้น สภาพธรรมะที่เป็นอกุศลที่ไม่ดีเกิดไม่ได้ แค่นี้ก็ค่อยๆ ป้องกันการเกิดขึ้น การสะสมยิ่งขึ้นของอกุศล และชีวิตประจำวันเริ่มเป็นอย่างนี้บ้างหรือยัง!!!

รู้ประโยชน์ ... ให้เราได้ไหม ... หรือนอกจากผู้ที่มีกิเลสนั่นแหละ ได้เข้าใจความจริง และรู้ความจริงว่า ฟังทั้งหมดเพื่อเห็นโทษของกิเลส ว่าไม่มีทางใดที่จะละได้เลยนอกจากความเข้าใจถูกต้องตามความเป็นจริง ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงความจริงไว้มากมาย 45 พรรษา เพื่อให้ค่อยๆ ละความไม่รู้และความยึดถือว่าเป็นเรา ซึ่งสะสมมามากมายมหาศาลในแสนโกฏิกัปป์ แล้วจะให้ออกหมดได้หรือ!!! แต่ถ้าออกไม่หมดก็ยังมีต่อไป เป็นปัจจัยให้เกิดอกุศลต่อไป

แต่ละคำต้องตรงที่จะเข้าใจความหมายของแต่ละคำ ที่ลึกซึ้งไม่ใช่เพื่อเข้าใจเท่านั้น ความเข้าใจค่อยๆ อบรมจนกระทั่งเห็นโทษ จนค่อยๆ รู้หนทางที่จะละ

ไม่ง่ายใช่ไหม!!! นี่คือผู้ที่รู้จักพระคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

อาจารย์อรรณพ : ฟังดูเหมือนจะง่ายแต่ยากที่สุด ถ้าไตร่ตรองก็คงจะเข้าใจบ้างนิดๆ หน่อยๆ ความรักตัวคือความเป็นเราก็เข้าข้างตัวเองปกป้องตัวเองไปเรื่อยๆ เช่น เราฟังธรรมะเราเข้าใจแล้ว และกิเลสก็น้อยลง เดี๋ยวนี้เราดีขึ้นเยอะจากการฟังธรรมะ ดูเหมือนซาบซึ้งในธรรมะ แต่ลึกๆ แล้วเป็นเราที่เข้าข้างตัวเอง ยากมากเลย พระธรรมทุกคำเพื่อทุกคนที่มีกิเลสจะได้ละกิเลส เกื้อกูลให้ไม่ไปผิดทาง แม้จะชอบฟังธรรมะ แต่ชอบฟังเพื่อเสริมว่าเราดี และชอบใจ และเข้าใจธรรมะ แต่ในชีวิตประจำวันเมื่ออกุศลเกิดเราก็เอาธรรมะมาอ้างว่าทุกๆ อย่างเกิดจากเหตุปัจจัย เหตุปัจจัยทำให้อกุศลเกิด ... ว่าเราไม่ได้นะ!! ไม่มีการปรุงแต่งไปที่จะขัดเกลากิเลส ละเอียดมากกว่าที่จะอาศัยแต่ละคำของพระองค์ เพื่อละกิเลสของตนเอง อาศัยอย่างไรและรอบคอบอย่างไรเพื่อละกิเลสตั้งแต่เบื้องต้นเลย!!!

ทอจ : แต่ละคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาจากไหน!!! แต่ละคำนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร!!!

อ : มาจากพระปัญญาที่ตรัสรู้ คือรู้แจ้งความจริงทุกประการอย่างละเอียดลึกซึ้ง

ทอจ : เพราะฉะนั้น คนที่ได้ฟังคำของพระองค์เข้าใจความลึกซึ้งที่พระองค์ตรัสไหม!! ในเมื่อกว่าจะบำเพ็ญบารมีถึงความเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ต้องอดทน บารมีทุกอย่างค่อยๆ เพื่อที่จะรู้ความจริงที่ยาก แสนยาก ถ้าไม่ค่อยๆ ไตร่ตรองโดยรอบคอบ โดยละเอียด โดยลึกซึ้ง จนกระทั่งสามารถประจักษ์แจ้ง เพราะฉะนั้น ทุกคำพระองค์ทรงประจักษ์แจ้งเอง แล้วมีพระมหากรุณาให้คนอื่นได้ถึงการประจักษ์แจ้งด้วย มิฉะนั้น ดับกิเลสไม่ได้เพียงแต่ฟัง!!!!!

เดี๋ยวนี้ฟังว่าไม่มีเราก็เข้าใจ แต่ว่าละอะไรหรือเปล่า!!! เป็นเรื่องที่ประมาทไม่ได้ จงยังความไม่ประมาทให้ถึงพร้อมเถิด ถึงพร้อมแม้ขณะที่ฟังคำของใคร!!! ถ้าไม่ถึงความลึกซึ้งของแต่ละคำ ... รู้จักพระองค์ไหม!!!

อ : ไม่รู้จัก!! เหมือนจะรู้ ฟังเข้าใจ แต่ไม่รู้จัก ถ้าได้ฟังพระธรรมแล้วรู้จักพระองค์นั้น ต้องเป็นการศึกษาที่จะเป็นไปเพื่อการขัดเกลากิเลส ถ้ายังไม่เป็นไปเพื่อการขัดเกลา ก็อนุมานว่าฟังธรรมะยังไม่เข้าใจ และยังไม่รู้จักพระองค์ ... รู้จักยากจริงๆ!!!

ทอจ : ถ้ายังเป็นเราเพื่อนั่นเพื่อนนี่ไม่ชื่อว่าเข้าใจแต่ละคำที่พระองค์ทรงแสดง เพราะฉะนั้น ต้องมั่นคงในแต่ละคำ เพื่อประจักษ์แจ้งความจริงของสิ่งที่ได้ฟัง เป็นสิ่งที่มีจริงแต่ละลักษณะ ไม่ใช่ให้ฟังเฉยๆ ต้องฟังแล้วรู้เรื่อง แต่ใครๆ ฟังไม่ว่าขณะไหนทั้งสิ้น ถ้าการฟังนั้นไม่ถึงการประจักษ์แจ้งในความเป็นจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏแต่ละหนึ่งโดยความเป็นอนัตตา ... ไม่ใช่เรา ... แต่เป็นความเข้าใจถูกที่ค่อยๆ สะสมความเข้าใจจนสิ่งนั้นสามารถปรากฏให้รู้ว่าจริงอย่างที่เข้าใจ!!!!!

เป็นเรื่องของความอดทนอย่างยิ่ง ที่จะไม่ไปทำอะไร ที่จะคิดว่ารู้แจ้งอริยสัจจธรรม แต่ไม่มีความรู้ความเข้าใจอะไรเลย ที่กำลังมีเดี๋ยวนี้ที่กำลังปรากฏ ... เป็นไปไม่ได้!!!

การฟังพระธรรมต้องฟังด้วยความเคารพอย่างยิ่ง ในการตรัสรู้ของพระองค์ ในพระมหากรุณาคุณที่ทรงแสดงความลึกซึ้งอย่างยิ่ง ให้ค่อยๆ เข้าใจ 45 พรรษา เพราะรู้ว่าแต่ละอัธยาศัย แต่ละหนึ่ง ที่สะสมมามากมายทั้งทางฝ่ายกุศลและอกุศลทรงเป็นที่พึ่งสูงสุด ฟังธรรมะเพื่อรู้ความจริง เพื่อดับกิเลส

ยินดียิ่งในกุศลจิตของทุกท่านค่ะ

ฟังพระธรรมด้วยความเคารพ คือ ฟังพระธรรมเพื่อเข้าใจ และเพื่อขัดเกลาละคลายกิเลส ถ้าฟังพระธรรมในชีวิตประจำวันแล้ว ไม่ได้รละคลายกิเลสเลย ยังประพฤติผิด และไม่เหมาะสม ก็เป็นเครื่องแสดงว่า การฟังพระธรรมนั้น ไม่ได้เป็นไปด้วยความเคารพ เพราะไม่ได้เป็นไปเพื่อการละความไม่ดี

ทุกคนยังมีกิเลสอกุศลอยู่ ฟังพระธรรมแล้วก็ยังมีกิเลสอกุศล กิเลสอกุศลก็ยังเกิดได้เพราะยังมีพืชเชื้ออยู่ ถ้าฟังพระธรรมด้วยความเคารพและเข้าใจ สมควรที่จะมีการปรุงแต่งให้ขัดเกลากิเลสบ้าง และไม่ทำอะไรผิดๆ

อาจารย์อรรณพ : คนที่ศึกษาธรรมะแล้วพูดธรรมะดีวย และทำในสิ่งผิดศีลธรรม เขากล่าวว่า ในเมื่อเขายังมีกิเลสอยู่ กิเลสก็เกิดได้เป็นปกติเป็นธรรมดา ท่านอาจารย์จะสงเคราะห์อย่างไร!!!

ทอจ : แสดงว่าเขาไม่รู้จักกิเลส ... จะเห็นโทษของกิเลสได้หรือ!!!

อ : ท่านอาจารย์หมายความว่า ถ้าฟังธรรมะเข้าใจ ... รู้จักกิเลส ... รู้จักโทษของกิเลส จะไม่ทำอกุศล ... ถึงจะมีก็จะไม่ถึงระดับที่ผิดศีลธรรมอย่างผู้ไม่เข้าใจธรรมะทำ

ทอจ : ห้ามไม่ได้เรื่องการทำผิดศีล แต่ปัญญารู้ไหมว่าผิดหรือยังทำต่อไปกิเลสทั้งหมดดับได้ด้วยปัญญาเพราะฉะนั้น ขณะที่ทำอกุศลขณะนั้นไม่ใช่ปัญญา เพราะฉะนั้น ฟังธรรมเพื่อดับกิเลสหรือเปล่า!!!

อ : เป็น แต่ถ้าเป็นแบบนั้น ก็ไม่แสดงถึงการละคลายกิเลส

ทอจ : งั้นธรรมะก็ไม่มีประโยชน์ ... ความเข้าใจธรรมะก็ไม่มีประโยชน์เพราะถึงเข้าใจยังไงก็ยังเป็นแบบนั้นอย่างนั้นหรือ!!! ถ้าทำต่อไปกำลังของกิเลสแรงแค่ไหน!!! แล้วจะมีการดับกิเลสไหม!!! เป็นไปเพื่อการละหรือเปล่า!!! ผู้นั้นสมควรที่จะกล่าวคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไหม ... ถ้าไม่ได้ประพฤติตาม

อ : คำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นที่อาศัยที่มีกำลังให้ผู้ฟังที่ตั้งจิตไว้ชอบได้สะสมความเข้าใจเป็นอุปนิสยโคจร เมื่อมีการอาศัย (โคจร) คำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นเครื่องบ่มอุปนิสัย ก็จะถึงโคจรที่สอง คือ มีอารักขโคจร อารมณ์ที่ทำให้กุศลและความดีทั้งหลายเกิดบ้าง

ทอจ : ไม่ใช่ชื่อแต่เข้าใจความจริงว่าขณะที่กล่าวธรรมะในขณะที่ประพฤติชั่ว เคารพพระองค์หรือเปล่า!!! กล่าวคำของพระองค์แล้วประพฤติชั่ว แล้วจะมีประโยชน์อะไรที่จะกล่าวคำของพระองค์!!!

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ

อ.อรรณพ : การที่จะเป็นผู้ที่รับพระธรรมได้ ซึมซับพระธรรมและนำไปสู่การประพฤติปฏิบัติขัดเกลากิเลสทั้งหลาย จนกว่ากิเลสทั้งหลายจะหมดสิ้นไป ต้องมีความสะอาดประดุจภาชนะทองที่จะรองรับพระธรรม

ทอจ : ชั่วเป็นภาชนะทองหรือเปล่า!!!

อ : ไม่ใช่ภาชนะทอง เป็นภาชนะที่สกปรกอย่างยิ่งไม่สมควรที่จะรองรับสิ่งที่สะอาดและมีคุณค่า เช่น น้ำผึ้งเทในภาชนะสกปรกก็ไม่สมควร เป็นคำเตือนที่ชัดเจนมาก แต่ละคนก็สะสมมาที่จะมีจิตที่ประดุจภาชนะสกปรกและภาชนะที่สะอาดแตกต่างกัน เป็นข้อเตือนที่ดี พระพุทธศาสนาขัดเกลายิ่งนัก ฟังธรรมะเพื่อเข้าใจและขัดเกลากิเลส

ทอจ : แล้วก็ประพฤติชั่วต่อไปเคารพในพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือเปล่า!!! คำของพระองค์มีประโยชน์อะไร!!! เพราะฉะนั้น เราฟังตั้งแต่ต้นเพื่อรู้จักตัวเองไม่ใช่ไปทำอะไรกับคนอื่นเลยทั้งสิ้น พูดกล่าวคำของพระองค์ให้ทุกคนได้รู้ความจริง และรู้ความจริงที่เคยเป็นเรานั่นแหละดีชั่วอย่างไร!!! ต้องตรงตามที่พระองค์ทรงแสดง แต่เมื่อมีการเข้าใจคำของพระองค์สามารถกล่าวคำของพระองค์ แต่ยังประพฤติชั่ว ผู้นั้นเคารพในพระองค์หรือเปล่า!!! เอาคำของพระองค์ซึ่งบริสุทธิ์อย่างยิ่ง งามอย่างยิ่งทั้งเบื้องต้น ทั้งท่ามกลางและในที่สุดมากล่าวแต่ไม่ได้เคารพในพระองค์ เพราะไม่ได้ประพฤติตามที่ได้เข้าใจ เป็นโทษไหม!!! พระธรรมทั้งหมดสำหรับแต่ละคนที่จะรู้จักตัวเอง ขัดเกลากิเลสของตัวเอง เพราะฉะนั้น ยิ่งฟังยิ่งพูดแต่ไม่ได้ขัดเกลาตัวเอง เข้าใจธรรมะหรือเปล่า!!! เคารพพระองค์หรือเปล่า!!!กล่าวคำทุกคำด้วยความเคารพหรือเปล่า!!! ถ้าเคารพอย่างยิ่งว่าง่ายไหม!!! พร้อมที่จะประพฤติปฏิบัติตามและพูดให้คนอื่นเข้าใจ ... แล้วเพื่อตัวเองหรือเปล่า!!! ... ที่จะขัดเกลากิเลสของตัวเอง!!!

อ : ท่านอาจารย์มีอะไรอนุเคราะห์คนที่ไม่รู้ และฟังและเชื่อผู้นั้นอย่างไร!!!

ทอจ : เขาฟังคนหรือฟังธรรมะ!!! เพราะฉะนั้น ธรรมะคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าสมควรฟังใคร!!! เวลาฟังธรรมะฟังอะไร!!!

อ : ต้องฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่คนที่พูดคำของพระองค์เป็นคนไม่ดี แต่เขา (ผู้ฟัง) ไม่รู้

ทอจ : จะฟังคนหรือฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า!!! ... ไม่ว่าใครจะกล่าว!!! ... แน่นอนเพราะไม่ใช่ขำของเขา!!!

อ : ถ้ามีคนฟังแล้วชื่นชม แต่มารู้ภายหลังว่าผู้นั้นมีความประพฤติไม่ดี แต่ก็ติดผู้นั้นแล้ว จึงรู้สึกว่าไม่เป็นไรเพราะผู้นั้นพูดธรรมะได้ดี เหมือนปกป้องให้อภัยผู้นั้น ด้วยความคุ้นเคยกันหรือมีประโยชน์ต่อกัน

ทอจ : ฟังปกป้องหรือฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า!!! คำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นประโยชน์ไหม!!! ... ถ้าเป็นอย่างนั้น!!!

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ

ทอจ : เดี๋ยวนี้มีอวิชชาไหม!!

อ. วิชัย : มี แต่ไม่รู้ว่าอยู่ตรงไหน

ทอจ : เมื่อไหร่ไม่มีอวิชชา!!

ว : ขณะเห็นไม่มีอวิชชา

ทอจ : หลังจากนั้นมีอวิชชาไหม ... กี่ขณะ!!

ว : หลังจากเห็นดับไป 3 ขณะมีอกุศลเกิดขึ้นก็มีอวิชชาแล้ว

ทอจ : ใหญ่ไหม!!!

ว : ใหญ่แต่ไม่รู้อยู่ตรงไหน

ทอจ : ถึงต้องมีการสนทนาธรรม ถามว่าเดี๋ยวนี้อะไร!! เดี๋ยวนี้มีอะไร!!

ว : เดี๋ยวนี้มีเห็น

ทอจ : เห็นเป็นเราหรือเปล่า!!

ว : เห็นยังเป็นเราอยู่

ทอจ : ขณะนั้นที่เห็นมีอย่างอื่นไหม!!

ว : มีเสียงด้วย

ทอจ : รู้จักอะไรในแต่ละหนึ่งๆ นั้นบ้าง!!

ว : ปกติไม่รู้ ต่อเมื่อมาฟังถึงพอรู้บ้าง

ทอจ : ความไม่รู้มากแค่ไหนคิดเอา!! ใหญ่ไหม!! ไม่ว่าจะเกิดในสวรรค์ โลกมนุษย์ ในนรก เป็นสัตว์เดรัจฉาน ... ใหญ่ไหม!! ... ความไม่รู้

ว : ใหญ่มาก ตรงนี้ที่พระผู้มีพระภาคตรัสด้วยพระองค์เอง!! แต่ความรู้ตามการศึกษารู้ตามฐานะที่จะรู้ได้

ทอจ : เพราะส่วนใหญ่เราคิดถึงชื่อ ... เหมือนรู้จักแล้วใช่ไหม!! แต่ทันทีที่ถามว่าเดี๋ยวนี้อะไร!! ตอบว่าเห็นทันทีหรือเปล่า ... หรือคิดก่อน!!

ว : คิดก่อน ... ทั้งๆ ที่มีเห็นแต่ก็ต้องคิดว่าตอนนี้มีเห็น

ทอจ : แต่ก่อนนั้นต้องคิดใช่ไหม ... คิดอะไร!!

ว : ไม่ทราบ

ทอจ : นั่นแหละ ... อวิชชา!! ... แต่ละหนึ่ง มิฉะนั้นไม่ทรงแสดงให้ไตร่ตรองด้วยความรอบคอบ ละเอียด ลึกซึ้ง ... จึงรู้จักพระองค์

ไม่ใช่กิเลสจะออกไปง่ายๆ ความไม่มีเราจะหมดไปในชีวิตประจำวันง่ายๆ เพราะว่าไม่รู้อะไรทั้งวัน

ว : ปกติไม่รู้ ... ก็รู้ว่าตัวเองยังไม่รู้ ก็คือ ยังไม่รู้ว่าตัวเองไม่รู้!!! นี่ก็ยิ่งใหญ่ไปอีก!!!

ทอจ :เดี๋ยวนี้อวิชชาเท่าไหร่ ... เห็นไหม!! ใหญ่ไหมแค่เดี๋ยวนี้!! มากมายมหาศาล ทุกอย่างที่กระทบตา ปรากฏเป็นทีละเล็กละน้อยรวมกัน ... อวิชชาแทรกไปหมด ... จริงหรือเปล่า!!! เห็นยังไม่ทันดับ รู้จักไหมอะไรที่ปรากฏ ... อะไรที่เห็น!! ถ้าไม่รู้จักก็อวิชชา และกว่าจะรวมกันเป็นแต่ละหนึ่งๆ เป็นสิ่งที่ปรากฏมากมายมหาศาลที่ลืมตาก็มีแล้ว ... อวิชชาจะเท่าไหร่!!!

อ.อรรณพ : มีมากๆ แต่ไม่รู้ พระองค์ทรงแสดงถึงกิเลสที่ไหลไป ... ความไม่รู้หรืออวิชชาที่ไหลไปทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

ทอจ : แต่ละหนึ่งขณะรวมกันใหญ่มหาศาลยิ่งกว่าอะไร

อ : พระองค์ทรงแสดงว่า โลภะแทรกเหมือนช่องอากาศธาตุ แทรกในระหว่างกลุ่มของรูปต่างๆ มากมาย

ทอจ : เมื่อมีโลภะก็มีอวิชชาแล้ว

อ : ขณะที่โลภะเกิดก็ต้องมีอวิชชาเกิดร่วมด้วย

ทอจ : ขณะที่โลภะไม่เกิดก็ยังมีอวิชชาอีก

อ : โลภะเหมือนปริเฉทรูป (รูปที่สามารถรู้ได้ทางใจเท่านั้น) แล้วโมหะที่เกิดกับโลภะล่ะ กับโมหะที่ไม่ได้เกิดกับโลภะ เกิดกับโทสะหรือเกิดโดยไม่มีโลภะและโทสะ ... จะมากขนาดไหน ... สมแล้วที่เป็นธาตุใหญ่!!! เป็นธาตุใหญ่ที่ไม่ปรากฏเลย เพราะไม่รู้ว่าไม่รู้!!! แม้จะฟังพระธรรมแล้วเริ่มรู้ว่าไม่รู้ ... ก็เพียงเล็กน้อย ... ไม่ได้รู้จริงๆ ว่าความไม่รู้มากมายแค่ไหน!!! ยังไม่รู้ตรงจริงๆ ของสิ่งที่กำลังมีในขณะนี้ โดยเฉพาะความไม่รู้ที่มีในขณะนี้

ทอจ : เริ่มเข้าใจความละเอียดของพระธรรม เริ่มเห็นคุณของพระองค์ที่ประมาณไม่ได้เลย กว้างใหญ่เกินผู้ใดจะประมาณได้

อ : ลึกซึ้งสุดประมาณที่สุดเลย ต้องเป็นปัญญาที่เริ่มรู้ว่าไม่รู้

ทอจ : เดี๋ยวนี้เองที่ไม่รู้ ... ไม่ต้องไปหาเวลาอื่น!!!

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ

อ. คำปั่น: ในระดับของความประพฤติชั่วมีระดับแตกต่างกันอย่างไร!! และพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ไม่ควรประมาทอกุศลแม้เพียงเล็กน้อย ขอความละเอียดครับ

ทอจ : ถ้ามีความไม่รู้ต่อไปเรื่อยๆ ... อะไรจะเกิดมาก!! และถ้าค่อยๆ รู้ขึ้น ... อะไรจะน้อยลง!! ที่เคยเกิด ... นั่นคือความรู้จริงๆ ไม่ใช่เพียงฟังชื่อเข้าใจและพูดได้

ค : ไพเราะมาก. ... ถ้ามีความไม่รู้ไปเรื่อยๆ เกิดเรื่อยๆ ความไม่รู้และอกุศลทั้งหลายก็มากขึ้น แต่ถ้าได้เริ่มรู้เริ่มเข้าใจ ขณะที่เข้าใจก็ขัดเกลา ละคลายความไม่รู้ในขนาดนั้นแล้ว

ทอจ : รู้ว่าไม่ดีก็ยังทำ ... แรงแค่ไหน!!

ค : รู้ว่าไม่ดีก็ยังทำ นี่คือแรงของอกุศลที่ปรากฏชัดมาก ทั้งๆ ที่รู้ว่าไม่ดีและไม่สมควรก็ยังทำ

ทอจ : หิริโอตตัปปะจึงคุ้มครองโลก

ค : คุ้มครองโลก โลกในที่นี้ก็คือความเป็นไปของธรรมะที่มีจริง คุ้มครองโลกโดยนัยที่กล่าวถึงธรรมะสองอย่างคือ โสภธรรม : หิริและโอตตัปปะจะคุ้มครองอย่างไร!!

ทอจ : หิริ คือ!! (ค : ความละอายต่อบาปและความไม่ดี) ถ้าหิริเกิดจะทำบาปไหม!! (ค : จะไม่ทำบาป) เพราะฉะนั้น คุ้มครองไม่ให้ทำชั่วหรือเปล่า ... (ค : คุ้มครองไม่ให้ทำชั่วแล้วในขณะนั้น) แล้วสงสัยอะไร!! (ค : สงสัยระดับของความประพฤติชั่ว!!)

ก็จิตมีกี่ประเภท พฤติกรรมทางกายทางวาจาตั้งแต่ยังอ่อน จนกระทั่งถึงมีกำลัง จนกระทั่งประพฤติชั่ว ... ต่างกันไหม!! (ค : กำลังต่างกัน)

เพราะฉะนั้น ศึกษาธรรมะเพื่อเข้าใจตัวเองใช่ไหม!! ถ้ารู้ว่าเป็นคนเลว จึงละความชั่วได้ แต่ถ้ายังคงไม่มีความละอายและไม่เห็นโทษของการเป็นคนเลว ... ก็ประพฤติต่อไป ... ใครจะยับยั้งได้ ถ้าไม่มีความละอาย ... ไม่มีการเห็นโทษของบาปอกุศล ... ก็ต้องประพฤติต่อไปใช่ไหม!! จะคุ้มครองคนที่ประพฤติชัว่ได้ไหม!! แต่ขณะใดก็ตามที่เว้นชั่ว ขณะใดก็ตามที่กุศลธรรมเกิดขณะนั้นคุ้มครองโลก คือจิตแต่ละขณะ ธาตุรู้แต่ละขณะที่เกิดขึ้นไม่ให้เป็นไปทางฝ่ายอกุศล ถ้าไม่มีหิริโอตตัปปะก็ต้องเป็นไปทางฝ่ายอกุศลใช่ไหม!! เพราะฉะนั้น อกุศลทุกประเภทต้องมีอหิริกะ อโนตตัแปะใช่ไหม!!

ค : อกุศลทุกประเภทไม่มีหิริโอตตัปปะ ... ก็คือต้องมีอหิริกะ อโนตตัปปะ!!

ทอจ : เพราะไม่รู้ โมหะ อหิริกะ อโนตตัปปะ อวิชชาไปด้วยกัน

ค : ขณะที่อกุศลเกิด สิ่งที่ไม่ดีมาพร้อมกันเลย ทั้งความไม่รู้ ทั้งความไม่ละอาย ความไม่เกรงกลัวต่อบาปและความไม่สงบด้วย แสดงให้เห็นว่าขณะที่อกุศลเกิดไม่ดีโดยตลอดจริงๆ เพราะว่ามีแต่สิ่งที่ไม่ดีเกิดขึ้นในขณะนั้น พระธรรมก็เป็นเครื่องเตือนโดยตลอดจริงๆ

พระพุทธะพจน์ : ภิกษุทั้งหลายไม่ควรเป็นไปในอำนาจของกิเลสที่เป็นไปแล้วในภายใน ด้วยว่ากิเลสเมื่อเจริญขึ้น เกิดมากขึ้น ย่อมให้ถึงความพินาศเหมือนปัจจามิตร (ศัตรู) พระธรรมทุกคำเตือนเป็นประโยชน์จริงๆ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ

ยินดีในกุศลจิตครับ