ฌานคืออะไร และขั้นตอนการเกิดฌานเป็นอย่างไร

คำว่า ฌาน หมายถึง เพ่งหรือเผา ได้แก่ วิตก วิจาร ปีติ เป็นต้น (หมายถึงองค์ฌาน) ฌานมีทั้งกุศลฌานและอกุศลฌาน คือ ถ้าองค์ของฌานเกิดกับจิตที่เป็นอกุศลขณะนั้นเป็นอกุศลฌาน กุศลฌานแบ่งเป็น ๒ ประเภท ได้แก่ ลักขณูปนิชฌาน ๑, อารัมมณูปนิชฌาน ๑

ลักขณูปนิชฌาน เพ่งลักษณะ มีอนิจจลักษณะ เป็นต้น (วิปัสสนา)

อารัมมณูปนิชฌาน เพ่งอารมณ์ มีกสิณเป็นต้น (สมถะ)

การเจริญสมถภาวนาจนจิตสงบเป็นฌานระดับขั้นต่างๆ เป็นเรื่องยากมาก ถ้าขาดปัญญาไม่สามารถเจริญได้ สำหรับขั้นตอนการเจริญท่านมีอธิบายไว้ในวิสุทธิมรรคสมาธินิเทส เป็นต้นว่าผู้นั้นต้องมีศีลบริสุทธิ์ ตัดปลิโพธทั้ง ๑๐ ได้เข้าไปหาอาจารย์ผู้ฉลาดที่แนะนำการเจริญอย่างถูกต้อง เลือกที่อยู่ที่เหมาะสมเป็นต้น การเจริญสมาธิถ้าเป็นมิจฉาสมาธิไม่สามารถให้เกิดความสงบเป็นฌานขั้นต่างๆ ได้

ขออนุโมทนาครับ