ทำสมาธิกับพระพุทธศาสนา

สำหรับชาวพุทธที่นับถือพระพุทธศาสนา ที่สำคัญมากเรื่องหนึ่ง คือ เรื่องความเข้าใจเกี่ยวกับสมาธิ โดยทั่วไปก็มีการทำสมาธิไม่ว่าจะเป็นในเรื่องที่ไหน ... สำนักไหนหรือคำสอนที่คิดว่าเป็นพระพุทธศาสนา สมาธิกับพระพุทธศาสนาความเข้าใจที่ถูกต้องคืออย่างไร

พูดคำว่าสมาธิแล้วก็ทำสมาธิแต่ไม่รู้ว่าสมาธิคืออะไร เพราะฉะนั้นต่างคนก็ต่างคิดไปเอง และยังมีผู้ที่กล่าวให้ทำสมาธิโดยประการต่างๆ แต่ไม่ได้เข้าใจเลยว่าสมาธิที่แท้จริงแล้วคืออะไร ขณะนี้มีหรือเปล่า และเมื่อไหร่จึงจะเป็นสัมมาสมาธิ ซึ่งไม่ใช่มิจฉาสมาธิ

ทั้งหมดเป็นคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่กล่าวถึงคำว่าสมาธิ แต่ก็ต้องเข้าใจด้วยบางครั้งตรัสถึงศีล สมาธิ ปัญญา แล้วรู้จักไหมว่าศีลคืออะไร สมาธิคืออะไร และปัญญารู้อะไร ก็ได้แต่กล่าวปัญญา ... ปัญญา ... แต่ปัญญารู้อะไร ถ้าขณะนี้มีสิ่งที่มีจริงๆ ตั้งแต่เกิดมีจริงทุกขณะ แต่ไม่รู้ความจริงของสิ่งที่มี ... ก็ไม่ใช่ปัญญา

แต่ละคำต้องเข้าใจให้ถูกต้องว่า สิ่งที่มีจริงๆ แต่เพราะไม่รู้ก็เรียกชื่อและเข้าใจผิดต่างๆ เช่น "สมาธิ" คนที่ทำสมาธิจะตอบได้ไหมว่า สมาธิคืออะไร!!!

ถ้าไม่เข้าใจสิ่งที่ทำ ถามว่าเป็นสมาธิหรือไม่ ... ก็เป็น แต่บอกว่าเป็นมิจฉาสมาธิก็เกรงใจเขาอยู่ที่จะพูดอย่างนั้นว่าไปตัดสินเขาได้อย่างไรว่าเป็นมิจฉาสมาธิ

ถ้าไม่รู้ตัดสินผิดไหม? .. ผิด ... เพราะฉะนั้นต้องเข้าใจจริงๆ และคนที่จะให้เราได้เข้าใจถูกต้องก็คือพระองค์เดียว ... พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เราก็เริ่มให้มีความมั่นใจว่า สิ่งที่มีจริงเป็นสิ่งที่มีจริงแต่ละหนึ่ง สมาธิก็มีจริง ไม่ใช่โลภะไม่ใช่โทสะ ไม่ใช่โมหะ แล้วสมาธิคืออะไร เป็นธรรมะหรือเปล่า ถ้าเป็นธรรมะก็ไม่ใช่เราแน่นอน

ต้องเข้าใจมั่นคงว่า เมื่อกล่าวว่าสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่มีจริงสิ่งนั้นไม่ใช่เรา ก็ต้องรู้ว่าไม่ใช่เราแล้วเป็นอะไร ก็คือเป็นธรรมะ เป็นสิ่งที่มีจริงและเกิดขึ้นเป็นไปตามเหตุตามปัจจัย ด้วยเหตุนี้พระองค์ทรงแสดงสัมมาสมาธิและมิจฉาสมาธิ มีใครรู้บ้างไหมว่าขณะทำสมาธิเป็นมิจฉาสมาธิหรือสัมมาสมาธิ?

เป็นเรื่องใหญ่จริงๆ ถ้าเข้าใจผิด แต่ถ้าฟังไม่ดีก็ว่ามาต่อต้านสมาธิ ... ใครจะไปต่อต้านสัมมาสมาธิ

สมาธิเป็นธรรมะหนึ่งที่ตั้งมั่นในอารมณ์ แม้แต่อารมณ์ถ้าไม่ศึกษาก็เข้าใจผิดว่าวันนี้อารมณ์ดี วันนี้อารมณ์ไม่ดี ... กำลังมีใครอารมณ์ไม่ดีบ้างไหม เราใช้กันจนเคยชิน แต่ตามความเป็นจริง ทุกคำต้องศึกษาให้เข้าใจและเปลี่ยนแปลงไม่ได้

เมื่อมีจิต เจตสิกซึ่งเป็นสภาพรู้ที่เป็นนามธรรม ต้องมีสิ่งที่ถูกรู้ เพราะฉะนั้นสิ่งหนึ่งสิ่งใดก็ตามที่กำลังปรากฏในขณะนี้แต่ละหนึ่งไม่ใช่พร้อมกันทั้งหมด แต่ความรวดเร็วของการเกิดดับสืบต่อไม่ปรากฏการเกิดดับของแต่ละหนึ่งเลย มีแต่ปรากฏเป็นคน เป็นวัตถุสิ่งของ เป็นสิ่งต่างๆ ซึ่งเหมือนไม่ได้ดับเลย ... นี่คือความเห็นผิด ความเข้าใจผิดที่ถือว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด เพราะไม่รู้ความจริงว่าสิ่งที่ปรากฏขณะนี้เกิดแล้วดับเร็วขนาดไหน สืบต่อกันจนกระทั่งปรากฏเป็นสิ่งต่างๆ มากมาย

นี่แสดงถึงพระปัญญาคุณของพระองค์ถ้าไม่ทรงตรัสรู้ จะทรงแสดงธรรมะจริงอย่างนี้ได้ไหม ซึ่งทุกคนจะรู้ว่าจริงหรือไม่จริงก็ต่อเมื่อได้ฟัง แล้วพิจารณาไตร่ตรอง เห็นต้องไม่ใช่ได้ยินแน่นอน เห็นจะมีเสียงเป็นอารมณ์ที่จิตรู้ได้อย่างไร เพราะฉะนั้นคำว่า "อารมณ์" คือ สิ่งที่จิตกำลังรู้ จิตเกิดขึ้นรู้ สิ่งที่ถูกรู้เป็นอารมณ์ของจิต

ทุกคำต้องตั้งต้นใหม่และต้องเข้าใจว่า จิตสามารถรู้ได้ทุกอย่าง แล้วแต่ว่าขณะนั้นอะไรเป็นสิ่งที่จิตกำลังรู้

พระธรรมที่ทรงแสดงไว้เปลี่ยนไม่ได้เลย ทรงตรัสรู้ความจริงถึงที่สุด

เพราะความเข้าใจที่ถูกต้องจึงรู้ว่าอะไรถูกอะไรผิด วิกฤตของพระพุทธศาสนาก็คือ ไม่มีใครได้ศึกษาเข้าใจคำสอนอย่างถูกต้อง มั่นคง นอกจากผู้ที่เห็นคุณของพระองค์ ไม่ละเลยโอกาสที่จะได้ฟังคำของผู้ที่ได้ทรงตรัสรู้

สมาธิไม่ใช่ความสงบแต่เป็นความตั้งมั่นของจิตในสิ่งที่จิตกำลังรู้ เกิดกับจิตทุกขณะ ทุกประเภทไม่ว่าจิตนั้นจะเป็นความดีหรือว่าความไม่ดีก็ตาม

แต่ถ้าพูดถึงความสงบแล้วก็เป็นความสงบจากความไม่ดีในขณะที่คุณความดีเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นในเรื่องของการอบรมเจริญความสงบของจิตและการที่จะเข้าใจสภาพธรรมะอย่างถูกต้องตามความเป็นจริงจนถึงการดับกิเลส ... จะขาดปัญญาไม่ได้เลยแต่ไม่ใช่เรื่องของการทำสมาธิโดยที่ไม่รู้อะไรเลย

... พึงป้องกันภัยที่ยังมาไม่ถึง ...

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

แนะนำหนังสือ ...

ธรรม ๒ นาที เล่ม ๑

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ