การแสวงหา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ปฐมรูปารามสูตร พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายก็ยังเป็นผู้ที่มีความยินดีพอใจในรูปเสียง กลิ่น รส โปฏะพารมณ์และธรรมารมณ์ ก็เข้าใจว่าเป็นสุข ถ้ารูปนั้นแปรปรวนไปก็เป็นทุกข์

แต่พระองค์เป็นผู้รู้การเกิดขึ้นและดับไป คุณโทษ และอุบายเครื่องสลัดออกจากรูปนั้น

ปฐมเอสนาสูตร เกี่ยวกับการแสวงหา 3 ประการ พระองค์ตรัสว่า การแสวงหา 3 อย่างนี้ คือ กาม (การแสวงหาติดข้องต้องการในรูปเป็นต้น) ภพ (พอใจในการเกิดการแสวงหาที่เกิด) พรหมจรรย์ (ความยินดีพอใจที่เป็นไปพร้อมด้วยความเห็นผิด)

ภิกษุควรเจริญอริยมรรคประกอบด้วยองค์ 8 เพื่อความรู้ยิ่งซึ่งการแสวงหา 3 อย่างนี้ (เพราะก่อนจะละ ก็ต้องรู้ก่อน ถ้าไม่รู้ตรงตามความเป็นจริง ก็จะละไม่ได้)

ยังไม่หมดการแสวงหาใช่ไหม? ... เมื่อหมดแล้วจึงไม่แสวงหา เพราะแสวงหา คือการแสวง คือการหาใช่ไหม? แต่ถ้าหมดตัวแสวงหาแล้วก็ไม่มีการแสวงหาอีกต่อไป

ควรอบรมอริยมรรคมีองค์ 8 เพื่อความรู้ยิ่งในการแสวงหาทั้ง 3 แต่ถ้ายังไม่หมดการแสวงหา ก็ยังมีการแสวงหาอยู่ ตอนนี้ยังไม่ได้เข้าใจถึงการแสวงหาพรหมจรรย์ว่าจะเป็นไปในลักษณะไหน? ... ก็ยังมีการแสวงหา ... ยังมีการฟัง ได้ยิน หาหนทางละคลายความไม่รู้ ... จนหมดการแสวงหา จึงไม่ต้องแสวงหาอีกต่อไป

พระโสดาบันจึงไม่ต้องแสวงหาอะไรอีก ไม่ต้องไปแสวงหาตัวตนใช่ไหม ... ไม่เลยเพราะดับความเห็นผิดแล้ว ถ้ายังไม่เป็นพระโสดาบันยังแสวงหาอยู่หรือเปล่า? ถ้ายังมีการแสวงหาอยู่ก็ต้องจนกว่าจะหมดการแสวงหา

การเริ่มรู้ว่าตนยังเป็นผู้แสวงหาอยู่และการที่จะละคลาย บรรเทาความแสวงหาให้ค่อยๆ หมดไป ก็รู้ว่ามาจากการได้ยินได้ฟัง แต่ความละเอียดลึกซึ้ง ... โลภะความติดข้องพาไปในทางผิดได้โดยง่ายจริงๆ อะไรจะเป็นเหตุให้ไม่แสวงหาต่อไปเรื่อยๆ แต่ว่าดำเนินในหนทางที่จะละการแสวงหาจนไม่มีการแสวงหา ... ก็ต่อเมื่อมีความเข้าใจถูกต้องในสิ่งที่แสวงหา

ลึกซึ้งมากเพราะไม่รู้ว่ากำลังแสวงหาอยู่ ... ใช่ ... เดี๋ยวนี้ก็กำลังแสวงหา คือยังมีโลภะ ยังมีความเห็นผิด เพราะฉะนั้นถ้าไม่รู้ว่ากำลังแสวงหาสิ่งที่ไม่มี สิ่งที่หมดแล้ว สิ่งที่ดับแล้ว จึงจะค่อยๆ รู้ได้ที่ว่า จนกว่าจะหมดการแสวงหาความเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด

การแสวงหานี่ไม่ใช่จะปรากฏง่ายๆ ... เดี๋ยวนี้แสวงหาอะไร?? เพื่ออะไร?? เพื่อตัวตนหรือเปล่า?? การแสวงหากาม ภพ พรหมจรรย์ ตรงกันข้ามกับปัญญาใช่ไหม?? ตรงกันข้ามมาก แต่ว่าโลภะก็มาอย่างแนบเนียนที่จะล่อลวงเสมอ

ตราบใดที่ยังมีความเป็นตัวตน ก็ยังคงแสวงหาเพื่อตัวตน ขณะนั้นก็เป็นความเห็นผิด ที่ยังคงแสวงหาในความเป็นตัวตนอยู่

หนทางเดียวคือปัญญาความเห็นถูกค่อยๆ เจริญขึ้น ... เจริญขึ้น ... จึงค่อยๆ ละความเห็นผิดที่ยึดถือว่าเป็นตัวเรา เพื่อละการแสวงหา

ทั้งวันถ้าไม่เข้าใจ ปัญญาไม่เกิดขณะใด แสวงหาเพื่อเรานั่นแหละ แต่ไม่พ้น ... แต่ไม่รู้ ... ลืมว่าเพราะยังมีเราเพราะฉะนั้นความเป็นเรามากมายมหาศาลระดับไหน มีความสำคัญตน มีความเห็นผิด มีความติดข้อง

ทุกคำที่พระองค์ตรัสก็เตือนอย่างยิ่ง แม้แต่ในเถรคาถา ที่พระเถระท่านได้แสดงไว้ในอรรถกถาว่า "บุคคล บุรุษผู้ไม่สวมรองเท้าเที่ยวไปในถิ่นที่มีหนามด้วยประโยชน์บางอย่างเท่านั้น เข้าไปตั้งสติว่าหนามอย่าได้ตำเรา ดังนี้แล้วเที่ยวไปฉันใด มุนีเมื่อเที่ยวไปในโคจรตามที่สะสม หนามคือกิเลสก็ฉันนั้น เข้าไปตั้งสติ ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทเลย พึงเที่ยวไป"

ตอนนี้ก็มากไปด้วยความไม่รู้และความติดข้อง และกิเลสต่างๆ ก็เปรียบเหมือนหนามที่คอยทิ่มแทง แต่ว่าปัญญาที่จะนำไปในทางที่ถูกก็น้อยมาก

ถ้าฟังเผิน ... จะทำแล้วใช่ไหม? เพราะฉะนั้นหนทางผิดก็คือแสวงหาทางผิดเพราะไม่ใช่ต้องทำ

ต้องเป็นผู้ที่เข้าใจจริงๆ ที่จะเห็นความไม่มีเรา เพราะถ้าไม่เข้าใจมั่นคง ก็เป็นเราเสมอที่จะทำทันที โดยไม่เข้าใจความเป็นธรรมะจริงๆ

แสวงหา ... แต่ความละเอียดลึกซึ้งทุกคำจะรู้ได้ว่า กว่าจะได้เข้าใจถึงความเป็นที่สุดของแต่ละคำ ... ต้องตรง ต้องมั่นคง ต้องไม่เปลี่ยน พอได้ยินอย่างนี้แล้วจะทำ ... แสวงหาพรหมจรรย์แล้ว!!!

ตราบใดที่ปุถุชนยังมีโลภะที่เจือด้วยความเห็นผิด ก็ย่อมแสวงหาด้วยโลภะพระที่เจือด้วยความเห็นผิดนั้น ... ตราบใดยังมีความเป็นตัวตนด้วยความเห็นผิด ก็ย่อมมีความแสวงหาด้วยความเป็นตัวตน

จะเห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่งของการสะสมความไม่รู้และความติดข้องในสิ่งที่ปรากฏ กำลังปรากฏแล้วไม่รู้จะไม่ติดข้องหรือ แค่นี้ก็มองไม่เห็นความติดข้อง เมื่อไม่เห็นความติดข้องจะละไหม เพราะฉะนั้นการฟังพระธรรมต้องเป็นผู้ที่ละเอียด รอบคอบ มั่นคง เพราะปัญญาเท่านั้นที่จะสามารถละการแสวงหาที่ผิด

เชิญคลิกชม ...

สนทนาปัญหาธรรม โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และคณะอาจารย์ มศพ. วันอังคารที่ 7 พฤศจิกายน 2566 เวลา 10.00 - 11.30 น.

Facebook​ Page : วิทยุออนไลน์บ้านธัมมะ fb.watch/o9oiM681fR/?mibextid=NnVzG8

Facebook Group : ชมรมบ้านธัมมะ fb.watch/o9oqr6FM_a/?mibextid=NnVzG8

YouTube : dhammahomelive www.youtube.com/live/dDOQrfo3Z6I?si=NYcL68Ecx-tpJkjw

YouTube : มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา www.youtube.com/live/m1uMp-BNvDk?si=rtwHniWnleY5j1pc

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ