เหตุแห่งปราชิก (ลักทรัพย์)
สอบถามท่านผู้รู้ครับว่า "ถ้าพระภิกษุไปบิณฑบาตแล้วเดินไปตามทางผ่านทางข้างถนนมีต้นมะม่วงและลูกมะม่วงหล่นอยู่บนพื้นไม่ทราบใครเป็นเจ้าของและพระไปเก็บเอาผลมะม่วงหมายจะไปปลูกที่วัด แบบนี้ปราชิกไหมครับ
ขอบคุณครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
มีข้อที่ควรจะได้พิจารณาในหลายๆ ด้าน ดังนี้
๑. เป็นสิ่งที่ไม่สมควรอย่างยิ่งที่พระภิกษุจะไปหยิบเอาอะไรของใครมาก็ได้ เป็นสิ่งที่ไม่สมควรเลย แม้คฤหัสถ์คนดี เขายังไม่ทำเลย เมื่อเป็นเช่นนี้ ไม่ถือเอาสิ่งของของผู้อื่น นั่น ปลอดภัยที่สุด
๒. ถ้าหากว่าพระภิกษุ ถือเอาโดยเป็นของบังสุกุล คือ ถือเอาโดยสำคัญว่าเป็นของไม่มีใครเป็นเจ้าของหรือเป็นของที่เขาทิ้งแล้ว ไม่มีจิตคิดจะลัก อย่างนี้ก็ไม่มีอาบัติแต่อย่างใด
๓. ถ้าหากว่ามีจิตคิดจะลักและก็ลักเอามะม่วงมาได้ ก็ไม่ใช่ว่าจะถึงอาบัติปาราชิกเลย เพราะจะต้องตีราคาของมะม่วงอีกว่ามีราคาเท่าไหร่ เพราะว่าที่จะเป็นอาบัติปาราชิกได้ ราคาของสิ่งนั้นต้องถึง ๕ มาสก ซึ่ง ๕ มาสกเมื่อเทียบกับอัตราเงินในปัจจุบัน ก็มีค่าหลายร้อยบาทอยู่เหมือนกัน
ข้อที่น่าจะพิจารณาเป็นอย่างยิ่ง คือ พระภิกษุเป็นเพศที่สูงยิ่ง เป็นผู้ที่เห็นโทษเห็นภัยของกิเลส จึงสละอาคารบ้านเรือน ทรัพย์สมบัติ วงศาคณาญาติ เพื่อศึกษาพระธรรมอบรมเจริญปัญญาขัดเกลากิเลสในเพศบรรพชิต ที่จะต้องมีชีวิตที่เหมาะควรแก่เพศของตน จะทำสิ่งที่ไม่เหมาะไม่ควรไม่ได้เลย ดังนั้น สิ่งใดก็ตามที่จะทำให้เกิดอกุศลพอกพูนมากยิ่งขึ้น ไม่ได้เป็นไปเพื่อขัดเกลากิเลสของตนเอง สิ่งนั้นพระภิกษุทำไม่ได้ และถ้าได้ศึกษาพระธรรมวินัย น้อมประพฤติตามพระธรรมวินัย ย่อมจะไม่มีเหตุทำให้เกิดความเดือดร้อนใจในภายหลังเลย ครับ
... ยินดีในกุศลของคุณเอฟซีและทุกๆ ท่านด้วยครับ ...
ขอถวายความนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
แม้ว่าภิกษุจะเก็บผลมะม่วงมาแล้วโดยที่ยังไม่มีเหตุให้ต้องอาบัติก็ตาม หรือถ้าไม่ถึงปาราชิก (ขาดจากความเป็นภิกษุ จะกลับมาบวชอีกไม่ได้) ก็ต้องอาบัติที่รองลงมาตามมูลค่าของสิ่งของนั้น แต่ยังมีการที่จะปลูกผลมะม่วง ก็ต้องมีการขุดดินเพื่อจะปลูก เพราะฉะนั้น
ภิกษุขุดดินเอง หรือใช้ให้ผู้อื่นขุด เป็นปาจิตตีย์ (เป็นอาบัติโทษที่ล่วงพระวินัยประเภทปาจิตตีย์)