ถ้าคนพาลเป็นคนในครอบครัว เราควรจะประพฤติต่อเขาอย่างไร
ถ้าคนพาลซึ่งเป็นคนทุศีล มักโกรธ ว่ายากสอนยากแนะนำได้ยาก มีความเห็นผิด ขวนขวาย/แสวงหาแต่สิ่งที่พอกพูนกิเลสอกุศล เป็นบุคคลในครอบครัวเป็นพ่อแม่ เป็นลูก เป็นพี่น้อง เป็นสามี/ภรรยาที่อาศัยอยู่ร่วมในบ้านเดียวกัน เราผู้ยังขวนขวายศึกษาพระธรรมอยู่ ปัญญายังเจริญไม่มากพอ ยังมีโลภ โทสะ โมหะอยู่จึงหวั่นไหวและไม่แน่ใจว่าควรประพฤติทางกาย วาจา ใจต่ออกุศลกรรมต่างๆ ที่เข้ามากระทบอย่างไรที่จะไม่เป็นโทษในอนาคต จึงอยากทราบข้อแนะนำ/ข้อธรรมคำสอนที่จะช่วยหนุนเกื้อกูลให้สามารถอยู่ร่วมกับบุคคลเหล่านั้นโดยไม่นำไปสู่การขัดเคืองใจ ทะเลาะวิวาท อาฆาตหมาดร้ายจนเผลอพลั้งก่อกรรมที่จะเป็นผลให้ได้รับความทุกข์ร้อนในอนาคตข้างหน้าได้ เพราะในสังคมทุกวันนี้ก็พบเห็นเป็นปัญหาในเกือบทุกบ้านเรือนเช่นกัน
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ ๖๑๐
เมื่อผู้ทำความผิด มีคุณ เราไม่ควรทำความโกรธในผู้มีคุณ เมื่อไม่มีคุณ เราควรแสดงความสงสารเป็นพิเศษ ยศอันเป็นคุณของเรา ย่อมเสื่อม เพราะความโกรธ สิ่งเป็นข้าศึกทั้งหลาย มีผิวพรรณเศร้าหมองและการอยู่เป็นทุกข์ เป็นต้น ย่อมมาถึงเรา ด้วยความโกรธ อนึ่ง ชื่อว่า ความโกรธนี้ กระทำสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ได้ทุกอย่าง ยังประโยชน์ทั้งปวงให้พินาศ เป็นข้าศึกมีกำลัง
แต่ละคนหลากหลายตามการสะสม มีพฤติกรรมที่แตกต่างกัน แต่ละคนก็เป็นแต่ละหนึ่ง ไม่ปะปนกันเลย พระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงทุกคำ ล้วนเป็นประโยชน์เกื้อกูลทั้งหมด ไม่ให้โทษแก่ผู้ฟังเลย แม้แต่คำเดียว สำหรับผู้ที่ได้ฟังได้ศึกษาแล้ว ค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปตามลำดับ ย่อมจะมีความเข้าใจถูกเห็นถูกเป็นที่พึ่ง ไม่เดือดร้อนหรือไม่หวั่นไหวไปกับความประพฤติที่ไม่เหมาะไม่ควรของบุคคลอื่น แม้จะเป็นบุคคลในครอบครัวก็ตาม สิ่งสำคัญ คือ ความเป็นมิตร หวังดี ย่อมจะไม่หมดไปจากผู้ที่มีความเข้าใจถูกเห็นถูก ย่อมจะมีความหวังดีปรารถนาดีต่อผู้อื่นอยู่เสมอ เห็นใจที่เขาไม่รู้เขาจึงมีความประพฤติเป็นไปด้วยความไม่รู้ เมื่อเรารู้แล้ว เข้าใจแล้ว จะไปโกรธจะไปไม่พอใจคนที่ไม่รู้ ควรหรือ? หน้าที่ของเรา คือ อดทน หวังดี ทำทุกอย่างเพื่อประโยชน์ของผู้อื่น เท่าที่จะเป็นไปได้ ความหวังดีที่ประเสริฐที่สุดคือให้เขาได้ฟังได้ศึกษาคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถ้าเขาพร้อมที่รับฟัง นั่นเป็นประโยชน์สูงสุดสำหรับเขา แต่ถ้าเขาไม่รับฟัง ไม่เห็นประโยชน์ ก็เข้าใจถึงการสะสมของแต่ละบุคคล เราก็ไม่เดือดร้อน เพราะได้ทำกิจหน้าที่ของตนอย่างดีที่สุดแล้ว ครับ
... ยินดีในกุศลของคุณ supim และทุกๆ ท่านด้วยครับ ...