ธรรมะเกิดทีละหนึ่งจริงหรือ?

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สนทนาธรรมที่บ้านคุณทักษพลและคุณจริยา เจียมวิจิตร 11 ส.ค. 2566

ถาม : ธรรมะเกิดทีละหนึ่งจริงหรือ?

ทอจ : ก่อนจะทีละหนึ่ง ธรรมะคืออะไร?

ถ : ธรรมะคือสิ่งที่มีจริง ขณะนี้มีเห็นท่านอาจารย์และได้ยินด้วย

ทอจ : เห็นและได้ยินพร้อมกันได้ไหม? ถ้าไม่เข้าใจ จะรู้ความจริงไหม เพราะสภาพธรรมะที่ปรากฏ ไม่ได้ปรากฏตามความเป็นจริง เพราะเกิดดับเร็วสุดที่จะประมาณได้ ใครเป็นผู้แสดงสภาพธรรมะคือจิตทีละหนึ่ง?

ถ : พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ทอจ : แล้วเราฟังเข้าใจไหมว่าจิตคืออะไร และทีละหนึ่งหมายความว่าอย่างไร?

ถ : เข้าใจขั้นการฟังว่า ธรรมะแต่ละอย่างเกิดขึ้นและดับไป

ทอจ : เห็นเกิดขึ้น เห็นอะไร?

ถ : เห็นสิ่งที่ปรากฏได้ทางตา

ทอจ : เป็นดอกไม้หรือเปล่า?

ถ : เห็นเป็นดอกไม้ทันที

ทอจ : แต่ความจริงพระพุทธเจ้าตรัสว่าอย่างไร?

ถ : ขณะที่เห็นว่าเป็นดอกไม้ก็คือคิดแล้ว

ทอจ : หลายเห็นไหม?

ถ : เห็นแล้วก็รู้เลย

ทอจ : แต่สภาพธรรมะไม่ได้ปรากฏตามความเป็นจริง ต้องฟังทุกคำ แล้วความจริงคืออะไร? ทำไมจึงไม่ปรากฏตามความเป็นจริง? ข้ามสักคำไม่ได้เพราะว่าเกี่ยวเนื่องกันหมดตั้งแต่ต้น ถ้าไม่เข้าใจทีละคำ จะไปเข้าใจคำอื่นไหม? อย่างอริยสัจจะยังไม่รู้จักธรรมะเลย จะเข้าใจอริยสัจจธรรมะได้หรือ? เพราะฉะนั้นรู้ได้เลยทำไมจึงมีพระพุทธเจ้า และถ้าไม่มี เราก็เห็นคน เห็นโลก เห็นโต๊ะ เห็นเก้าอี้ไปทุกชาติ แล้วใครเป็นคนที่พูดความจริง!!!

ถ : พระศาสดา

ทอจ : ท่านตรัสว่าอย่างไร?

ถ : ท่านตรัสว่า ธรรมะมีจริงทุกขณะ เกิดเพราะเหตุปัจจัยแล้วก็ดับไป ไม่กลับมาอีกเลย

ทอจ : จริงไหม?

ถ : จริงแต่ยังไม่ปรากฏ

ทอจ : แล้วพระองค์ตรัสเพื่ออะไร?

ถ : เพื่อให้เราทราบ

ทอจ : จนกว่าจะปรากฏหรือเปล่า?? เพราะฉะนั้นเราก็รู้ว่า เดี๋ยวนี้เรามีความรู้แค่ไหน

ถ : แค่ขั้นการฟัง

ทอจ : จึงไม่ปรากฏตามที่พระองค์ตรัส ถ้าจะปรากฏจนหมดความสงสัยต้องอย่างที่พระองค์ตรัส ที่เราค่อยๆ พิจารณาทีละคำ ทีละหนึ่งหมายความว่าอะไร?

ถ : หมายถึงธรรมะแต่ละหนึ่ง เกิดทีละขณะ

ทอจ : ธรรมะคือสิ่งที่มีจริง เพราะฉะนั้นทีละหนึ่งก็หมายถึงสิ่งที่มีจริง จะไปพูดถึงอย่างอื่นได้อย่างไร? เพราะฉะนั้นทุกคำต้องสอดคล้องกัน ธรรมะคือสิ่งที่มีจริง มีจริงแต่ละหนึ่ง ... พอไหมแค่นี้?

ถ : ไม่พอ

ทอจ : เพราะต้องรู้ว่าอะไรจริง ... แต่ละหนึ่งด้วย จะรู้ว่าแต่ละหนึ่งจริงๆ ปนกันไม่ได้ จะเป็นขณะเดียวกันได้ไหม? ทีละหนึ่งต่างกันใช่ไหม? เป็นขณะเดียวกันได้ไหม?

ถ : ไม่ได้

ทอจ : ค่อยๆ มีเหตุผล ค่อยๆ เข้าใจค่อยๆ ไม่รีบร้อนไปไหน จะเข้าใจเยอะๆ นี่ไม่ใช่ จะเข้าใจจริงๆ ต้องมาสู่การที่สามารถรู้เดี๋ยวนี้ตรงตามที่ได้ฟังด้วย นี่ประโยชน์ของการฟัง ไม่อย่างนั้นฟังทำไม ฟังไปแล้วไม่ได้รู้ตรงตามที่ได้ฟัง แล้วจะมีประโยชน์อะไร!! และอะไรถูกอะไรผิด

ถ : ที่รอบรู้มั่นคงในขั้นการฟังคือระดับไหน??

ทอจ : รู้ทีละหนึ่งเพราะฉะนั้นจิตมีเท่าไหร่ทีละหนึ่ง

ถ : 89

ทอจ : จำจำนวนใช่ไหม? แล้วก็ไม่ต้องเรียกชื่อก็ได้ จะเปลี่ยนชื่อก็ได้ใช่ไหม? เพราะฉะนั้นให้รู้จักว่าจิตจริงๆ คืออะไร? ชื่อทั้งหมดช่วยให้เข้าถึงที่จะรู้ว่าจิตมีลักษณะอย่างไร? เป็นธาตุรู้

ถ : เพื่อเข้าใจลักษณะของจิต

ทอจ : เพื่อเข้าใจความจริง ... ความจริงไม่ต้องใช้คำ แต่จำเป็นต้องใช้เพื่อให้รู้ว่าหมายถึงธรรมะอะไร ค่อยๆ ละเอียดขึ้น ค่อยๆ ตรงขึ้น

เชิญชม ...

รายการบ้านธัมมะ 30 ธันวาคม 2566 เรื่อง สนทนาธรรม บ้านคุณทักษพล และคุณจริยา เจียมวิจิตร (ตอนที่ ๒)

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในความดีของทุกท่านค่ะ