เลิศแต่ไม่เที่ยง

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สิ่งที่เลิศมีตั้งแต่สิ่งเล็กๆ น้อยๆ จนถึงแม้ความเป็นกษัตริย์มหาศาล แต่ก็ไม่เที่ยง เป็นของชั่วคราว แล้วสาระจริงๆ คืออะไร?

จากการสนทนาปฐมโกสลสูตร ที่ มศพ. 21 ม.ค. 55

ที่นี่มีอะไรที่เลิศบ้างมั้ยคะ? ถ้าเอาดอกไม้ที่มีออกไปหมด ไม่มีอะไรเลย จะหาของที่เลิศได้ไหมคะ? แต่พอมีดอกไม้ แม้เพียงดอกไม้ก็ยังเลิศ เพราะเหตุว่าไม่เหมือนธรรมดา ดอกไม้ที่ต้นก็มองเห็น แต่พอเอามาจัดรวมกัน ความพอใจก็เกิดขึ้น

แม้อย่างนี้ที่แปลกจากปกติก็เป็นเลิศ แม้เพียงเล็กๆ น้อยๆ เทียบกับความเลิศของการเป็นพระเจ้าจักรพรรดิ์ ความเป็นกษัตริย์มหาศาล หรือคหบดีมหาศาลได้ไหม?

เพราะฉะนั้นแต่ละคนก็จะรู้สึกว่า สิ่งหนึ่งสิ่งใดก็ตามที่ไม่ใช่ธรรมดา ก็จะมีความเป็นเลิศแม้เพียงเล็กๆ น้อยๆ จนกระทั่งเพิ่มขึ้นนะคะ แต่ทั้งหมดก็เป็นเพียงสิ่งซึ่งไม่เที่ยง คือ มีแล้วก็หามีไม่

เพราะฉะนั้นที่เป็นสาระจริงๆ ก็คือสามารถที่จะเข้าใจถูก พ้นจากความยึดมั่นในสิ่งที่กำลังปรากฏ

เพราะฉะนั้นการฟังธรรมะไม่ใช่ไปหาความหมายของคำ แต่ต้องเข้าใจแม้แต่ความเป็นเลิศเพียงเล็กน้อย ก็เป็นเลิศในขณะนั้นได้ จนกระทั่งเลิศขึ้นๆ ถึงเลิศอย่างไรก็ไม่พ้นจากการที่จะมีชั่วคราว แล้วก็หามีไม่ ไม่ควรเกิดการติดข้อง แค่นี้ค่ะ ... ฟังแล้วเป็นยังไงคะ? ... ก็ผ่านไป

ต่อให้บอกว่าไม่ควรเกิดการติดข้อง แต่ใครจะทำได้ เพราะเหตุว่าธรรมะไม่ใช่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใคร รู้ล่ะว่าไม่ควร ... ใช่ไหมคะ? แล้วก็กำลังติดข้อง แต่ถ้าไม่มีปัญญาที่สามารถจะรู้ความจริง จนคลายความไม่รู้ แล้วละความติดข้อง เพียงแต่พูดว่าไม่ควรแก่การติดข้อง ก็เป็นคำพูดที่ฟังแล้วผ่านไป เพราะเหตุว่าไม่รู้วิธีหรือหนทางที่จะทำให้ละความติดข้องได้

ด้วยเหตุนี้ แต่ละคำก็เป็นสิ่งที่ควรจะต้องพิจารณาจริงๆ เพราะฉะนั้นขณะนี้ทุกคนทราบว่ามีความติดข้องมากไม่น้อยเลยค่ะ เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วทั้งทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย และก็ทางใจ ไม่ว่าจะกล่าวถึงอะไรที่เลิศอย่างพระเจ้าปเสนทิโกศลนะคะ ก็เป็นกษัตริย์ที่เป็นใหญ่ในแผ่นดิน แต่เดี๋ยวนี้ท่านอยู่ไหน? หาพระเจ้าปเสนทิโกศลอีกได้ไหม? จะไปหาที่ไหน? บนสวรรค์มีพระเจ้าปเสนทิโกศลไหมคะ? ไม่มี ... ในนรกมีพระเจ้าปเสนทิโกศลไหม? ในพรหมโลกมีมั้ยคะ? ไม่มี เพราะว่าสิ้นสุดความเป็นพระเจ้าปเสนทิโกศล เมื่อถึงกาลที่จะพ้นจากสภาพความเป็นพระเจ้าปเสนทิโกศล

เพราะฉะนั้นทุกคนอยู่ในโลกเพียงชั่วคราว แล้วแต่ว่าสามารถที่จะเข้าใจคำว่าชั่วคราวแค่ไหน? ชั่วคราวของสิ่งที่ปรากฏให้เห็นสั้นมากเลย ชั่วคราวของเสียงที่ปรากฏให้ได้ยินก็สั้นมาก ยังไม่ต้องมารวมเป็นพระเจ้าปเสนทิโกศล เพียงแต่ชั่วขณะที่เห็นบ้าง ได้ยินบ้าง ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส คิดนึก ชั่วคราวเพราะว่า เป็นสิ่งที่ปัญญาสามารถที่จะเห็นความจริงว่า เพียงปรากฏแล้วก็หมดไป อย่างนี้จึงจะสามารถละความติดข้องได้

แต่ถ้าไม่อย่างนั้นแล้วนะคะ ไม่มีทาง ไม่มีหนทางอื่นเลย ได้แต่พูด แล้วก็คิด แล้วก็จำ

เชิญชม

เลิศแต่ไม่เที่ยง

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

กราบอนุโมทนาในกุศลวิริยะของ อ.อรรณพ หอมจันทร์