ก้าวแรกของการศึกษาธรรมะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

บันไดขั้นแรกของการศึกษาธรรมะคืออะไร? ถ้าไม่รู้ว่าธรรมะคืออะไรตั้งแต่ต้น แล้วจะศึกษาธรรมะได้อย่างไร? ซึ่งการศึกษาที่เลิศที่สุดก็คือ การศึกษาสิ่งที่มีจริงที่ปรากฏในแต่ละขณะนี้เอง

ธรรมะที่จะได้ฟังนะคะมากมาย แต่ว่าต้องพิจารณาแม้แต่คำเริ่มต้นว่า สิ่งที่มีจริงขณะนี้ค่ะเป็นธรรมะ หายสงสัยมั้ยคะ? แค่ว่าเข้าใจตอนต้นเริ่มจากการรู้ว่า สิ่งที่มีจริงขณะนี้ทั้งหมด เป็นลักษณะของธรรมะแต่ละหนึ่ง

อย่างเสียงมีจริงๆ สิ่งที่มีจริงนี่ค่ะ ภาษาบาลีใช้คำว่าธรรมะ เพราะว่าภาษาบาลีไม่ใช่ภาษาไทยที่จะบอกว่า สิ่งที่มีจริง เพราะฉะนั้น ธรรมะในภาษาบาลีก็หมายความถึง เดี๋ยวนี้สิ่งใดที่มีจริงสิ่งนั้นเป็นธรรมะ

นี่คือขั้นต้นเรียกว่าบันไดก้าวแรกของการศึกษาธรรมะ เพราะเหตุว่าถ้าศึกษาธรรมะโดยไม่รู้ว่าธรรมะคืออะไร? จะมีประโยชน์ไหมคะ? ศึกษาเรื่องราวมากมาย ตำรามากมาย แต่ไม่รู้ว่าธรรมะคืออะไร และไม่เข้าใจด้วยว่า เดี๋ยวนี้เป็นธรรมะจริงๆ

เพราะฉะนั้น ก่อนอื่นไม่ใช่เพียงให้จำหรือว่าให้ตาม แต่ให้พิจารณาจนกระทั่งเข้าใจมั่นคงขึ้น จากการที่ไม่รู้จักธรรมะ แต่พอได้ยินธรรมะนี่ค่ะ เดี๋ยวนี้สิ่งที่กำลังมีแต่ละหนึ่งๆ เป็นธรรมะ

คิดมีจิงเป็นธรรมะ เห็นมีจริงเป็นธรรมะ โกรธมีจริงเป็นธรรมะ มีอะไรบ้างมั้ยคะที่ไม่ใช่ธรรมะที่มีจริงๆ น่ะค่ะ? อันนี้คือไม่ลืมนะคะ และการศึกษาธรรมะเพื่อศึกษาสิ่งที่มีจริง จนเป็นความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องในสิ่งที่มีจริง

น่าเบื่อไหมคะ? ไปศึกษาเรื่องอื่นดูจะดีกว่า ศึกษาดนตรีก็มีเสียงเพราะๆ ศึกษาการวาดรูปก็มีอะไรๆ ให้เห็นเพลิดเพลิน แต่ศึกษาให้เข้าใจสิ่งที่มีจริงนี่ค่ะเบื่อมั้ยคะ? ก็มี ดูธรรมดามาก แต่ว่าพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญพระบารมีนานเท่าไหร่ที่จะรู้ความจริง ซึ่งกำลังมีเพราะเกิดแล้ว ส่วนใหญ่เรามักจะคิดถึงสิ่งที่ยังไม่เกิดใช่ไหมคะ? เดี๋ยวเราจะไปทำอะไร? จะไปศึกษาวิชาอะไร? แต่ว่าสิ่งที่มีเดี๋ยวนี้ไม่ศึกษา

เพราะฉะนั้น การศึกษาธรรมะคือไม่ใช่ศึกษาสิ่งที่ยังไม่เกิด แต่สิ่งใดก็ตามที่มีในขณะนี้เดี๋ยวนี้ ... ศึกษาให้เข้าใจ

เพราะฉะนั้น ต้องเป็นผู้ตรงจริงๆ ว่า น่าศึกษาไหม? ก่อนอื่นต้องรู้ว่าสิ่งที่มีในขณะนี้น่าศึกษาหรือเปล่า? เพราะว่าเป็นความจริงชั่วขณะเกิดมาเห็น เกิดมาได้ยิน บังคับได้ไหมคะ? ว่าให้ได้ยินหรือว่าเห็นตามใจชอบ แต่เกิดแล้วนี่คะ และขณะที่กำลังเห็น จะมีอย่างอื่นด้วยหรือเปล่า?

นี่คือความละเอียดของธรรมะจริงๆ นะคะ ไม่อย่างนั้นเราจะข้าม และเราคิดว่าเราศึกษาธรรมะ แต่เราต้องเป็นผู้ตรงว่า ในขณะนี้ที่กำลังเห็น ... มีอะไรนอกจากเห็นหรือเปล่า? ... ชั่วขณะที่เห็นปรากฏ

แค่นี้เราก็อาจจะไม่คิด แล้วเราอาจจะข้ามไปคิดเรื่องอื่น แต่ว่าขณะนี้มีเห็นจริงๆ เห็นกำลังปรากฏ ในขณะที่มีเห็น มีเสียงหรือเปล่า? ... ไม่มีค่ะ ... แต่มีสิ่งที่เพียงปรากฏกับธาตุที่กำลังเห็นสิ่งนั้น ซึ่งเป็นธรรมะ ซึ่งไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล

นี่คือการฟังธรรมะเพื่อรู้จักธรรมะที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่อยู่ในตำราเลยนะคะ เดี๋ยวนี้ค่ะมีเห็น เริ่มเข้าใจว่าขณะที่มีสิ่งที่ปรากฏให้เห็น ขณะนั้นไม่มีอย่างอื่น นี่คือการตั้งต้นที่จะรู้ว่าเป็นธรรมะแต่ละหนึ่งๆ

ขณะที่เสียงปรากฏ ขณะนั้นไม่มีสิ่งที่ปรากฏทางตาให้เห็น ขณะนั้นมีธาตุที่ได้ยินสิ่งที่กำลังปรากฏ เพราะฉะนั้นขณะนั้นไม่มีเรา ไม่มีใครเลย มีแต่ธรรมะซึ่งเป็นธาตุที่เกิดขึ้นตามเหตุตามปัจจัย คือ เสียงกระทบกับหู เป็นปัจจัยให้จิตได้ยินเกิดขึ้นได้ยินเสียง ... เสียงก็ดับ ... ได้ยินก็ดับ

เพราะฉะนั้น จะไม่ได้เข้าใจธรรมะที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ว่า รู้สิ่งซึ่งกำลังเกิดดับขณะนี้ได้ทั้งๆ ที่เป็นอย่างนี้นะคะ แต่ก็ไม่มีใครรู้ เพราะว่าเวลานี้ไม่มีอะไรดับเลย มีแต่ปรากฏ แล้วก็คิดนึกว่าเป็นสิ่งนั้นสิ่งนี้

เพราะฉะนั้น กว่าจะเข้าใจธรรมะจริงๆ ต้องเป็นผู้ที่ตรงที่จะรู้ว่า เมื่อพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงรู้แจ้งสภาพธรรมะ จึงสามารถที่จะดับกิเลสได้ เรามีกิเลสมากไหม? แล้วจะดับได้ยังไง? ไม่มีทางเลย ถ้าไม่ได้เข้าใจธรรมะตรงตามความเป็นจริง

ประโยชน์ก็คือว่า แม้ศึกษาเพียงเริ่มต้น แต่ว่าศึกษาให้ตรงว่า การศึกษา รู้และเข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ แม้ว่าจะยากแสนยาก แต่เข้าใจได้ เพราะมีผู้ที่ได้เข้าใจแล้ว และก็หมดกิเลสแล้ว

และเมื่อยุคสมัยผ่านมาจนถึง ณ ขณะนี้ ก็ยังมีการที่สามารถได้ยิน ได้ฟังเพื่อไตร่ตรอง เพื่อเข้าใจขึ้น เพื่อรู้หนทางว่า พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงดำเนินไปด้วยหนทางนี้ เพื่อจะทำให้ดับกิเลสได้

เชิญชม ...

ก้าวแรกของการศึกษาธรรมะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง

กราบอนุโมทนาในกุศลวิริยะของ อ. อรรณพ หอมจันทร์