พระธรรมวินัย
ในอดีตสมัย ณ สาลวัน อันเป็นที่แวะพักแห่งพวกเจ้ามัลละเมืองกุสินารา พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงดับขันธปรินิพพานระหว่างไม้สาละคู่ หมดโอกาสที่สัตว์โลกจะได้สดับพระธรรมเทศนาจากพระโอษฐ์อีกต่อไป พระผู้มีพระภาคประทาน
พระธรรมวินัย ที่ทรงแสดงแล้วไว้เป็นศาสดาแทนพระองค์ เมื่อทรงดับขันธปรินิพพานไปแล้ว พุทธบริษัท ย่อมถวายความนอบน้อมสักการะพระธรรม อันประเสริฐสุดของพระผู้มีพระภาค ตามความรู้ความเข้าใจในพระธรรมวินัย แม้ผู้ใดเห็นพระวรกายของพระองค์ ได้สดับพระธรรมเทศนาจากพระโอษฐ์ หรือแม้ได้จับชายสังฆาฏิติดตามพระองค์ไป แต่ไม่รู้ธรรมไม่เป็นธรรม ผู้นั้นก็หาได้เห็นพระองค์ไม่ ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นได้ชื่อว่าย่อมเห็นตถาคต
จากหนังสือ ..
พระพุทธศาสนา คือ พระธรรมคำสอนของ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้ามี ๓ ขั้น
๑. ขั้นปริยัติ ศึกษาพระธรรมวินัย
๒. ขั้นปฏิบัติ เจริญธรรมเพื่อบรรลุธรรม ที่ดับกิเลสดับทุกข์
๓. ขั้นปฏิเวธ รู้แจ้งธรรมที่ดับกิเลส ดับทุกข์
พระพุทธดำรัสที่ว่าผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าย่อมเห็นตถาคต หมายถึงการเห็นธรรม รู้แจ้งธรรมที่พระผู้มีพระภาคตรัสรู้คือ โลกุตตรธรรม ๙ ขั้นปฏิเวธ เป็นผลของการเจริญธรรม ขั้นปฏิบัติ การเจริญธรรมขั้นปฏิบัติต้องอาศัยปริยัติ ด้วยเหตุนี้ปริยัติ คือ การศึกษาพระธรรมวินัย จึงเป็นสรณะเป็นที่พึ่ง เป็นทางนำไปสู่พระพุทธศาสนาขั้นปฏิบัติและขั้นปฏิเวธเป็นลำดับไป
พระธรรมวินัย ซึ่งพระอรหันตสาวก ได้สังคายนาเป็น ๓ ปิฏกนั้น คือ
๑. พระวินัยปิฏก
๒. พระสุตตันตปิฏก
๓. พระอภิธรรมปิฏก
พระวินัยปิฏก เกี่ยวกับระเบียบข้อประพฤติปฏิบัติ เพื่อพรหมจรรย์ขั้นสูงยิ่งขึ้น เป็นส่วนใหญ่
พระสุตตันปิฏก เกี่ยวกับหลักธรรมที่ทรงเทศนาแก่บุคคลต่างๆ ณ สถานที่ต่างๆ เป็นส่วนใหญ่
พระอภิธรรมปิฏก เกี่ยวกับสภาพธรรม พร้อมทั้งเหตุ และผลของธรรมทั้งปวง
ขอนอบน้อมแด่พระัรัตนตรัย
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรีคาถา เล่ม ๒ ภาค ๔ - หน้าที่ 243
ข้อความบางตอนจาก ...
อรรถกถามหาปชาบดีโคตมีเถรีคาถา
บทว่า ทิฏฺโ หิ เม โส ภควา ความว่า หม่อมฉันได้พบพระผู้มีพระภาคเจ้าผู้ตรัสรู้ชอบด้วยพระองค์เอง พระองค์นั้น โดยประจักษ์ด้วยจักษุ คือ ญาณโดยการเห็นโลกุตรธรรมที่พระองค์ทรงเห็นแล้ว จริงอยู่ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าเห็นพระผู้มีพระภาคเจ้า เหมือนที่ตรัสไว้ว่า ดูก่อนวักกลิ ผู้ใดแลเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าเห็นตถาคต ดังนี้เป็นต้น
ขออนุโมทนา ยิ่งศีกษา ยิ่งเห็นความละเอียด ลึกซึ้งในพระธรรมวินัย ซึ่งล้วนแต่เป็นความจริง และน่าค้นคว้าไม่รู้จักจบ.