กว่าจะหมดกิเลส
สนทนาปัญหาธรรม วันอังคารที่ ๑๓ สิงหาคม ๒๕๖๗
อ.อรรณพ: วินัยยะ นำออกนะครับ เพราะฉะนั้น จากที่ท่านอาจารย์ถาม มีทางรอดจากโลภะไหม? เพราะฉะนั้น ทั้งพระสูตร ทั้งพระอภิธรรม แม้พระวินัย ก็เป็นประโยชน์ที่จะนำออกจากโลภะ และความไม่รู้ที่จะพ้นไปจากการถูกคลอบงำของอกุศลธรรมเหล่านี้
อ.คำปั่น: ได้ฟังในเรื่องของความติดข้องยินดีพอใจซึ่งก็มีมาก แม้แต่พยัญชนะที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงถึงความเป็นจริงของโลภะ หรือตัณหานี่ก็มีมาก ในแต่ละคำๆ ก็ล้วนแล้วแต่เกื้อกูลทั้งหมดเลย ให้เห็นถึงความเป็นจริงของอกุศลประเภทนี้ ก็คือความติดข้องยินดีพอใจ แม้แต่ที่ อ.อรรณพได้กล่าวถึง คือ โลภะ หรือตัณหานี่ครับ เปรียบเสมือน ข่าย ซึ่งในภาษาบาลี ก็คือ ชาลินี ซึ่งมีข้อความอธิบายไว้ในหลายที่ครับ เช่นใน อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ก็มีข้อความว่า ขึ้นชื่อว่า ตัณหา นั่นชื่อว่า ชานิลี เพราะวิเคราะห์ว่า มีข่ายบ้าง มีปกติทำซึ่งข่ายบ้าง เปรียบด้วยข่ายบ้าง เพราะอรรถว่า รวบรัด ตรึงตรา ผูกมัดไว้ นี่คือความเป็นจริงของโลภะ หรือตัณหา ซึ่งก็มีมากครับ
ทีนี้ที่ท่านอาจารย์ถามว่า แล้วมีทางรอดจากโลภะไหม? ทางรอด ก็คือการฟัง การศึกษาพระธรรม ครับ ด้วยความเข้าใจอย่างถูกต้อง แต่ก็ยังเป็นทาสของโลภะ ยังถูกข่าย คือโลภะ ตรึงรัด ผูกมัดไว้ไม่ให้ออกไปได้อยู่ตลอดเลยครับท่านอาจารย์ครับ ถึงแม้ว่าจะรู้ว่า ทางรอด ก็คือการศึกษาพระธรรม อบรมเจริญปัญญา แต่ อกุศลมีความไม่รู้เป็นประธาน ซึ่งเกื้อกูล หรือว่า อุดหนุนส่งเสริมให้กิเลสอื่นๆ เกิดขึ้น เจริญขึ้น รวมถึงติดข้องยินดีพอใจด้วย ซึ่งไม่ได้ลดลงเลยครับท่านอาจารย์
ก็กราบเท้าท่านอาจารย์ ทั้งๆ ที่รู้หนทาง คืออบรมเจริญปัญญา แต่อกุศลก็ยังเยอะอยู่ ก็ยังมากอยู่ กราบเท้าท่านอาจารย์ในความละเอียดตรงนี้ครับ
ท่านอาจารย์: แล้วจะลดน้อยลงได้บ้างไหม?
อ.คำปั่น: เป็นไปได้ครับ
ท่านอาจารย์: ก็เป็นคำตอบด้วยตัวเอง แต่ว่าจะยังอยากเป็นไปก็ได้ ถ้าไม่ประพฤติปฏิบัติตามใช่ไหม? ศึกษาธรรมเพื่อเข้าใจกิเลสไม่ดี อย่างนั้นอย่างนี้ไม่ดี แต่ก็ไม่ประพฤติปฏิบัติตามที่ทรงแสดง มั่นคงเพียงแค่ให้เห็นว่า ไม่ดีเท่านั้นหรือ? แล้วมีประโยชน์อะไร ถ้าไม่แสดงหนทางที่สามารถที่จะค่อยๆ ละ ค่อยๆ ขจัด ค่อยๆ แตะเพื่อจะขัดเกลากิเลสออกไป ประโยชน์อยู่ที่เมื่อเข้าใจแล้วประพฤติตามด้วย อันนี้สำคัญมาก เพราะว่าถ้าไม่มีความเข้าใจอย่างแท้จริงถึงประโยชน์ ฟังไปเข้าใจไปแต่เหมือนเดิม
ผลของการฟังพระธรรมเพื่อเข้าใจหรือเปล่า? เพื่อเข้าใจเป็นเราเหมือนเดิม ไปรู้โน่นรู้นี่ เข้าใจโน่นเข้าใจนี่ แต่ไม่ได้ประพฤติปฏิบัติตามเลย
ถ้าเคยขอใครต่อใครง่ายๆ มากๆ คิดดูบ้าง ทำทุกข์ให้เกิดขึ้นกับเขาแล้ว เพียงได้ยินคำขอหรือเปล่า?
อ.คำปั่น: เป็นข้อความเตือนทั้งหมดเลยครับ ที่ได้ฟังจากท่านอาจารย์ แม้กระทั่ง ฟังแล้วประพฤติตามหรือเปล่า? เป็นคำที่จะต้องใส่ใจอยู่ตลอดเลยครับ
ท่านอาจารย์: กว่าจะหมดกิเลส ก็คิดดูล่ะกัน ไม่ใช่ไปพยายามทำอย่างโน้นอย่างนี้ แล้วจะหมดกิเลส ไม่รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเลยถ้าเป็นอย่างนั้น
ขอเชิญอ่านได้ที่ ...
ภาษาบาลีสัปดาห์ละคำ [คำที่ ๖๔๐] ชาลินี
ต้องเป็นผู้ที่ตรง จึงจะพ้นจากความเป็นทาสของโลภะ
กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ
