ความว่าง่ายอยู่ที่ไหน?

[เล่มที่ 27] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค เล่ม ๓ - หน้า 12 - 13

ในข้อนั้นมีเรื่องนี้เป็นอุทาหรณ์

เล่ากันมาว่า อุปัฏฐากของพระเถระผู้ขีณาสพ ผู้อยู่ ณ จิตรลดาบรรพต เป็นผู้บวชเมื่อแก่ วันหนึ่งท่านเที่ยวบิณฑบาตกับพระเถระ ถือบาตรและจีวรของพระเถระ เดินไปข้างหลัง ถามพระเถระว่า ท่านขอรับ ขึ้นชื่อว่าพระอริยเจ้าทั้งหลายเป็นเช่นไร. พระเถระตอบว่า บุคคลบางคนในโลกนี้เป็นคนแก่ ถือบาตรและจีวรของพระอริยะทั้งหลาย ทำวัตรปฏิบัติ แม้เที่ยวไปด้วยกัน ก็ไม่รู้จักพระอริยะ ผู้มีอายุ พระอริยะทั้งหลายรู้ได้ยากอย่างนี้. แม้เมื่อท่านกล่าวอย่างนั้นท่านก็ยังไม่รู้อยู่นั้นเอง เพราะฉะนั้น การเห็นด้วยจักษุและการเห็นด้วยญาณ (ปัญญา) ก็ชื่อว่าเห็น เหมือนอย่างที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า ดูก่อนวักกลิ ประโยชน์อะไรด้วยกายเน่าที่ท่านเห็นอยู่นี้. ผู้ใดแลเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าเห็นเรา. ผู้ใดเห็นเรา ผู้นั้นชื่อว่าเห็นธรรม. เพราะฉะนั้น แม้ผู้ที่เห็นด้วยจักษุไม่เห็นอนิจจลักษณะเป็นต้นที่พระอริยะทั้งหลายเห็นด้วยญาณ และไม่บรรลุธรรมที่พระอริยะบรรลุแล้ว พึงทราบว่าไม่เห็นพระอริยะ เพราะไม่เห็นธรรมอันกระทำความเป็นพระอริยะและไม่เห็นความเป็นพระอริยะ.

อ.วิชัย: ที่ท่านอาจารย์ให้ ความละเอียดในการแม้ฟังก็ไม่เผินที่จะไตร่ตรอง แม้ได้ยิน คำว่า ธรรม ก็ต้องรู้ถึงความละเอียดยิ่งขึ้นไปอีก ไม่ใช่เพียงฟังแล้วก็ถือเอาทันที แต่ว่า การไตร่ตรองที่จะรู้ในความเป็นธรรม อย่างเดี๋ยวนี้อะไรเป็นธรรม ก็ดูเหมือนไม่ได้คิดถึงเลย เพียงแต่จำว่า ทุกอย่างเป็นธรรมครับ

ท่านอาจารย์: แล้วจะรู้จักพระปัญญาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไหม?

อ.วิชัย: ถ้าคิดอย่างนี้ ก็ไม่รู้จักครับ

ท่านอาจารย์: ในเมื่อไม่รู้จักพระปัญญา จะรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไหม?

อ.วิชัย: ได้ยินพระนามนี้ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าครับ

ท่านอาจารย์: ว่าง่ายมากเลยนะ เพียงได้ยินก็กราบไหว้แล้วเคารพแล้ว ถูกไหม ลองคิดให้ลึก ถูกไหม?

อ.วิชัย: ไม่ถูกครับ เพราะยังไม่รู้จักว่า พระองค์เป็นใครเลยครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ใครรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบ้าง?

อ.วิชัย: ต้องเป็นผู้ที่มีปัญญาที่ฟัง คำ ที่พระองค์ตรัสออกมา และสามารถเข้าใจในพระปัญญาคุณได้ครับ

ท่านอาจารย์: แค่นี้ก็ส่องไปถึงว่า ว่าง่ายหรือว่ายาก ว่า พระองค์ทรงเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงตรัสรู้ทุกสิ่งโดยประการทั้งปวงในสากลจักรวาล

อ.วิชัย: ครับ แม้คำนี้ก็ต้องไตร่ตรอง ตรัสรู้ทุกอย่าง ต้องละเอียดแม้แต่ละหนึ่งนี้ คืออะไร แม้แต่ละหนึ่งนั้นความละเอียดก็ยิ่งละเอียดลงไปอีกครับ แม้คำว่า ธาตุรู้หรือจิต นี่เพียงได้ยินก็ยังไม่รู้จักว่า ธาตุรู้ที่เป็นจิตนี่คืออย่างไร?

ท่านอาจารย์: ถ้าไม่มีความเข้าใจในความลึกซึ้งของธรรม ในพระคุณมหาศาลของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะรู้จักพระองค์ไหม?

อ.วิชัย: ไม่มีทางที่จะรู้จักพระองค์ได้ครับ

ท่านอาจารย์: ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา ว่าง่ายไหม?

อ.วิชัย: ถ้ายังไม่เข้าใจ ก็ยังไม่เห็นครับ

ท่านอาจารย์: ไม่มีทางที่จะว่าง่ายเลย เพราะพระองค์ตรัสว่า ผู้ใดเห็นธรรม เอาคำนี้ไปทิ้งไว้ที่ไหน ผู้นั้นเห็นเรา ถ้าไม่รู้จักธรรม ไม่เห็นธรรม จะเห็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไหม เห็นไหมว่าความว่าง่ายอยู่ที่ไหน อยู่ที่เห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่ง ไม่ประมาท และพร้อมที่จะศึกษาให้รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายิ่งขึ้น จนกว่าจะรู้แจ้งเมื่อไหร่ ไม่มีความสงสัยในพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเลย

ขอเชิญอ่านได้ที่ ...

ผู้ใดแลเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าย่อมเห็นเรา

พระตถาคตเป็นพระธรรม [โลกุตรธรรม๙]

ขอเชิญฟังได้ที่ ...

อย่าฟังเผิน

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ