ฐปนียปัญหา
ฐปนียปัญหา คือ ปัญหาที่พึงยับยั้งเสีย ได้แก่ ปัญหาที่ถามนอกเรื่อง ไร้ประโยชน์อันจักเป็นเหตุให้เขว ยืดเยื้อ สิ้นเปลืองเวลาเปล่า พึงยับยั้งเสีย แล้วชักนำผู้ถามกลับเข้าสู่แนวเรื่องที่ประสงค์ต่อไป เช่น ปัญหาที่ผู้ถาม ถามตามความเชื่อที่เคยมีมา จึงอาจไม่ชัดเจน หรือทำให้เขวไปจากประเด็นที่สงสัย ทำให้ขาดประโยชน์อันตนเองพึงได้รับ
จากหนังสือ บทบาท อ.สุจินต์ ในการเผยแผ่พุทธธรรม
โดย พระธนนาถ นิธิปญฺโญ
ถาม: สมมติว่าเข้าไปอยู่ในป่าอย่างที่เราอ่านหนังสือว่า อาจมีเทวดามาพูดโต้ตอบกัน พูดคุยกันทางธรรมแล้วปัญญาเกิดความทุกข์ที่มีมากๆ อาจจะสอนตามธรรมชาติ แล้วทำให้รู้ธรรมไม่ทราบว่าอย่างนี้จะได้หรือเปล่า
ตอบ: บรรลุธรรมนั้น บรรลุอย่างไร
ถาม: ก็อย่างที่เราอ่านหนังสือกันบ่อยๆ พระป่าท่านก็บอกว่าท่านบรรลุธรรม ท่านมองเห็นสัจธรรม
ตอบ: สัจธรรม คือเดี๋ยวนี้หรือเปล่า
ถาม: ไม่รู้ซีค่ะ
ตอบ: ไม่รู้ก็คือไม่รู้ใครปฏิบัติอย่างไรเราก็ไม่รู้ ใครคิดว่าตัวเองบรรลุเราก็ไม่รู้ คนอื่นว่าคนนั้นคนนี้บรรลุเราก็ไม่รู้แทนที่จะเป็นไม่รู้ก็ขอให้เป็นปัญญาของเราเองที่รู้หนทางว่าการที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมเป็นพระอริยบุคคลได้นั้นเพราะปัญญารู้อะไรและอบรมเจริญปัญญาขึ้นได้อย่างไร
ถาม: คือ พระส่วนใหญ่พอบวชเสร็จ ท่านก็ต้องเรียนในวัดบ้างเล็กน้อย
ตอบ: นั่นเป็นเรื่องของท่านแต่เรื่องของเราก็คือจะต้องรู้ว่าปัญญารู้อะไรจึงเป็นพระอริยบุคคลได้ มิฉะนั้นก็จะเป็นผู้ตื่นเต้นง่ายใครบอกอะไรก็เชื่อพระผู้มีพระภาคมิได้ทรงมอบให้บุคคลหนึ่ง บุคคลใดเป็นพระศาสดาแทนพระองค์ พระธรรมที่พระองค์ทรงแสดงไว้แล้วเป็นศาสดาแทนพระองค์ผู้ที่ศึกษาพระธรรมเข้าใจแล้วรู้ว่าการปฏิบัติถูกต้องคืออย่างไร การปฏิบัติผิดคืออย่างไร
ถาม: ครูบาอาจารย์บางสำนักเผยแพร่ธรรมที่ไม่ถูกต้องไปยังหมู่ศิษย์แต่มีศิษย์บางคนได้สดับศึกษาพระธรรม แล้วนำความรู้นั้นไปปรารภแต่อาจารย์โกรธ จะแก้ไขอย่างไร
ตอบ: ยากที่คิดจะแก้ไขบุคคลอื่นด้วยวิธีอื่น เพราะพระธรรมเป็นศาสดาแทนพระผู้มีพระภาคอยู่แล้ว ถ้าแสดงพระธรรมแล้วไม่สามารถจะเกื้อกูลบุคคลนั้นได้ก็จะไม่มีบุคคลใดที่สามารถจะเกื้อกูลได้ทั้งสิ้น ฉะนั้นก็มีหนทางเดียวคือต้องเป็นผู้ที่ศึกษาพระธรรม ฟังพระธรรม พระธรรมจึงจะเกื้อกูลได
