พระอรหันต์ภุมเทวดาดำรงอยู่ได้ในภุมเทวโลก แล้วถ้าเป็นพระอนาคามีภุมเทวดาก็ดำรงอยู่ได้ในภุมเทวโลกเหมือนกันใช่หรือไม่?
ภุมเทวดาเมื่อบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ ก็ยังคงดำรงอยู่ในภุมเทวโลกได้ เพราะเหตุว่า มีที่วิเวกให้หลีกเร้น.
ภุมเทวดาเมื่อบรรลุธรรมเป็นพระอนาคามี ก็สามารถดำรงอยู่ในภุมเทวโลกได้เหมือนกันใช่หรือไม่ หรือว่าต้องทำกาละไปบังเกิดในพรหมโลกในทันที?
ภุมเทวดาผู้เป็นปุถุชนและภุมเทวดาผู้เป็นพระเสขบุคคลเมื่อบรรลุฌานสมาบัติ ก็ยังคงดำรงอยู่ในภุมเทวโลกได้ใช่หรือไม่ หรือว่าต้องทำกาละไปบังเกิดในพรหมโลกในทันที?
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ข้อความใน พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ ๔๔๕ มีดังนี้
ผู้ตั้งอยู่ในเพศคฤหัสถ์นั้น บรรลุพระอรหัตแล้วย่อมบวช หรือปรินิพพานในวันนั้นเอง แต่ภุมมเทวดายังดำรงอยู่ได้. เพราะเหตุไร. เพราะมีโอกาสที่จะแฝงตัวอยู่ได้.
ในกามภพที่เหลือ พระอริยบุคคล ๓ จำพวกมีพระโสดาบันเป็นต้น ยังดำรงอยู่ได้ใมนุษยโลก. ในกามาวจรเทวโลก พระโสดาบันและพระสกทาคามียังดำรงอยู่ได้. แต่พระอนาคามีและพระขีณาสพจะดำรงอยู่ในกามาวจรเทวโลกนี้ไม่ได้. เพราะเหตุไร. เพราะที่นั้นมิใช่เป็นที่อยู่ของชนผู้ละอายแล้ว. และที่นั้นมิใช่เป็นที่ปกปิดที่สมควรแก่วิเวกของพระขีณาสพเหล่านั้น.
พิจารณาตามข้อความในอรรถถาที่ยกมา ก็เข้าใจได้ว่า สวรรค์ย่อมเต็มไปด้วย รูป เสียง กลิ่น รส สิ่งที่กระทบสัมผัสทางกายอันอันเป็นทิพย์ ดังนั้น ในสวรรค์ ยกเว้นภุมมเทวโลกแล้ว สวรรค์ชั้นต่างๆ นั้น ย่อมไม่สมควรเป็นที่อยู่ของพระอนาคามีและพระอรหันต์ ถ้าเทวดาได้รู้แจ้งธรรมบรรลุธรรมถึงความเป็นพระอนาคามี ในสวรรค์ ๖ ชั้น ยกเว้น ภุมมเทวดาที่อาศัยอยู่ในต้นไม้ที่มีที่หลีกเร้นได้ จะต้องจุติ ไปเกิดบนพรหมโลกทันที เพราะสวรรค์ ๖ ชั้นเป็นภพภูมิที่ไม่เหมาะควรกับผู้ที่ดับความติดข้องยินดีพอใจในรูป เสียง กลิ่น รสและสิ่งที่กระทบสัมผัสทางกายได้แล้ว และถ้าเทวดาได้บรรลุธรรมถึงความเป็นพระอรหันต์ในภพภูมิที่เป็นสวรรค์ ๖ ชั้น ย่อมไม่สามารถจะอยู่ในเทวโลกได้ จึงต้องจุติและปรินิพพานที่เทวโลกเลย เพราะเหตุว่าสถานที่เต็มไปด้วย รูป เสียง กลิ่น รส สิ่งที่กระทบสัมผัสอันเป็นทิพย์ในเทวโลก ย่อมไม่เหมาะกับพระอรหันต์ผู้ซึ่งละกิเลสได้หมดสิ้นแล้ว แต่ถ้าเป็นเทวดาที่เป็นภุมมเทวดา ย่อมอาศัยอยู่ที่ต้นไม้ เป็นสถานที่หลีกเร้นได้ ดังนั้น เทวดาที่เป็นภุมมเทวดาเมื่อบรรลุเป็นพระอรหันต์ ก็ไม่จำเป็นจะต้องปรินิพพานทันที สามารถดำรงอยู่หลีกเร้นในวิมานที่ต้นไม้ได้ เมื่อเป็นเช่นนี้แล้ว ภุมมเทวดาผู้ที่ต่ำกว่าพระอรหันต์ ก็ย่อมสามารถดำรงอยู่ในภุมมเทวโลกได้ ครับ
... ยินดีในกุศลของคุณ JYS และทุกๆ ท่านด้วยครับ ...
