สะสมความมั่นคงในความเป็นธรรม

[เล่มที่ 13] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 55

ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์

[๕๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ได้ยินว่า ณ ที่นั้น พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่าวิปัสสี ทรงสวดพระปาติโมกข์ในที่ประชุมพระภิกษุสงฆ์ดังนี้

ขันติคือความทนทานเป็นตบะอย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าทั้งหลายตรัสว่า พระนิพพานเป็นธรรมอย่างยิ่ง ผู้ทำร้ายผู้อื่น ผู้เบียดเบียนผู้อื่น ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต ไม่ชื่อว่าเป็น สมณะเลย. การไม่ทำบาปทั้งสิ้น การยังกุศลให้ถึงพร้อมการทำจิตของตนให้ผ่องใส นี้เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย. การไม่กล่าวร้าย ๑ การไม่ทำร้าย ๑ ความสำรวมใน พระปาติโมกข์ ๑ ความเป็นผู้รู้ประมาณในภัตตาหาร ๑ ที่นอนที่นั่งอันสงัด ๑ การประกอบความเพียรในอธิจิต ๑ หกอย่างนี้ เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย.

อ.อรรณพ: หลายๆ ท่านก็คงอิ่มเอมใจไปตามที่คุณศรีสอางค์ได้กล่าว แต่จากความอิ่มเอมใจที่ยังเป็นเราที่อิ่มเอมใจอยู่ แต่ความอิ่มเอมใจในพระธรรมก็เป็นกุศลแม้จะสลับกับความเป็นเรา แต่ ความยินดีเบิกบานในธรรมก็จะนำไปสู่การอิ่มเอมใจที่ไม่ใช่เราในวันหนึ่ง ครับ

ขอกราบเรียนท่านอาจารย์กล่าวเมื่อกี้ไพเราะมากเลย ไม่หวัง อดทน สัจจะ กราบเท้าท่านอาจารย์ ไม่หวัง อดทน สัจจะ นี้เป็นธรรมที่จะนำไปสู่ความเจริญในพระศาสนานี้อย่างไร ครับ?

ท่านอาจารย์: โกรธน้อยลงบ้างไหม?

อ.อรรณพ: น้อยลงบ้างครับ

ท่านอาจารย์: แต่โลภน้อยลงบ้างไหม? มีทั้งนั้นเลย อย่าคิดว่าจะไม่มี เพราะเหตุว่า ปัจจัยที่สะสมมานานเท่าไหร่ อันนี้ก็เป็นเครื่องบ่งบอกความเป็นต่างๆ ของชีวิตแต่ละขณะของแต่ละคนอยู่แล้วใช่ไหม?

เพราะฉะนั้น มั่นคงในความที่จะต้องสะสมความมั่นคงในความเป็นธรรม ไม่ใช่หวังจะไม่เป็นเราเยอะๆ เป็นไปไม่ได้ ทีละเล็กทีละน้อย

กำลังโกรธ ไม่ต้องไปคิดเรื่องบารมีเรื่องอะไรหมด ที่สะสมมาแล้วถึงพร้อมด้วยปัจจัยที่จะเกิดเข้าใจบ้างเล็กน้อยในขณะนั้น นี่ก็เป็นความต่างของการได้เข้าใจพระธรรม กับการไม่เคยได้ยินได้ฟัง และไม่เข้าใจเลย

เพราะฉะนั้น แม้แต่คำที่พระองค์ตรัสไว้ที่เป็น โอวาทปาฏิโมกข์ พระโอวาทให้เห็นสิ่งที่มีประโยชน์ในชีวิต แม้แต่โกรธมีประโยชน์อะไร แค่นี้ ยังไม่ต้องไปคิดถึงอะไรเลย แล้วแต่ที่ฟังมาแล้วเขาสะสมปรุงแต่งขณะไหน อย่างไร ไม่มีใครสามารถประมาณได้ เพราะเกิดแล้ว จะเข้าใจหรือไม่เข้าใจระดับไหน จะระลึกได้ถึงคำที่ได้ฟังขณะไหน พระโอวาทของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทำตามบ้างได้ไหม? แม้ว่า ยังไม่ถึงความไม่ใช่เรา

แต่เพียงได้ยินได้ฟังแล้วระลึกได้ถึงประโยชน์ ความไม่โกรธ ความหวังดี ความเมตตา ทุกอย่าง ทำให้จิตขณะนั้นผ่องใส และ ขณะใดที่อกุศลไม่เกิดเพราะกุศลเกิด ขณะนั้นก็ค่อยๆ คุ้มครองเป็นบารมี ให้ทางฝ่ายอกุศลเกิดน้อยลง แต่จะโกรธรุนแรงเมื่อไหร่ไม่มีใครรู้ นั่นคือปัญญาจะต้องมั่นคงที่จะตรงต่อสภาพธรรมทุกอย่าง ไม่ว่าสภาพธรรมเป็นอะไร

ความเข้าใจที่มั่นคงขึ้นที่ค่อยๆ เข้าใจว่า เป็นธรรม เพราะมีจริงขณะนั้น แต่ลักษณะที่เป็นธรรมยังไม่ปรากฏ เป็นคนดีสักเท่าไหร่ก็เรา แต่ความจริงอีกนานเท่าไหร่กว่าจะรู้ว่า ความดีที่เกิด เกิดบ่อยกว่าการที่จะรู้ว่าขณะนี้นไม่ใช่เรา เพราะเป็นอะไร?

เพราะฉะนั้น จึงมีการฟังที่ตามลำดับในความเป็นอนัตตาอย่างมั่นคงตั้งแต่ขั้นต้นปริยัติ ถ้าไม่เช่นนั้นแล้วก็จะเป็นตัวตนจะพยายามเป็นไปเรื่อยๆ แต่ขณะนั้นปัญญาที่ค่อยๆ สะสมค่อยๆ อบรมจนมีกำลัง ไม่ว่าขณะนั้นจะเป็นอะไร ระลึกรู้ได้ จนกระทั่งประจักษ์แจ้งโดยความเป็นอนัตตา ไม่คิดหวังเลยว่า ขณะนั้นจะเป็นขณะที่จะประจักษ์แจ้งธรรม แต่มีปัจจัยเมื่อไหร่ก็ต้องเป็นไปตามปัจจัยนั้น

กว่าความมั่นคงที่จะละความเป็นเรา ในพฤติกรรมทั้งหลายในชีวิตจริงๆ จะค่อยๆ ปรับปรุงให้เห็น

หวังจะเป็นคนดีทันทีหรือเปล่า? จริงใจไหม? หวังจะเป็นคนดีทันทีหรือเปล่า ถ้าเป็นไปไม่ได้ทันที ค่อยๆ อบรมด้วยความอดทนที่จะเข้าใจถูกต้องในความเป็นจริงขณะนั้น เริ่มมีบ้างหรือยัง? แต่ละอย่างๆ ตามลำดับขั้นแต่ละขั้น กว่าจะค่อยๆ อบรมโดยการที่สิ่งนั้นเกิดขึ้นบ่อยๆ ไม่ใช่โดยการเราพยายามไปหมดที่จะอบรมที่จะเข้าใจที่จะระลึกได้ที่จะไตร่ตรอง นั่นเป็นหนทางที่ไม่ถูกต้อง เพราะเป็นอัตตา

ขอเชิญอ่านเพิ่มได้ที่..

โอวาทปาติโมกข์

ธรรมคืออะไร

ขอเชิญฟังได้ที่..

ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.อรรณพ ด้วยความเคารพค่ะ