สมถภาวนาต้องประกอบด้วยปัญญาใช่หรือไม่

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สมถภาวนา ต้องเป็นกุศลที่ประกอบด้วยปัญญาอย่างแน่นอน สมถภาวนา เป็นการเจริญกุศลด้วยปัญญา ที่เห็นโทษของจิตที่ไม่สงบ ผู้ที่มีปัญญาจริงๆ จะรู้ว่า เมื่อเห็นสิ่งใดที่ไม่สงบด้วย โลภะบ้างโทสะบ้าง โมหะบ้าง เมื่อยินเสียงก็ไม่สงบด้วยโลภะบ้าง โทสะบ้าง โมหะบ้าง ผู้จะเจริญสมถภาวนา เป็นผู้มีสติสัมปชัญญะ สามารถรู้ขณะที่เป็นอกุศลจิตว่าต่างกับขณะที่เป็นกุศลจิต จึงมีปัญญารู้ว่าจิตจะสงบเป็นกุศลได้ เมื่อตรึกถึงอารมณ์ที่ทำให้จิตสงบขึ้น สงบขึ้น ได้อย่างไร ฉะนั้น การเจริญสมถภาวนาจึงมีจุดประสงค์ ให้จิตสงบเป็นกุศลมั่นคงขึ้น มั่นคงขึ้น จนเป็นสมาธิขั้นต่างๆ อารมณ์ที่ตั้งของการอบรมเจริญสมถภาวนา มีการระลึกถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม พระอริยสงฆ์ เป็นต้น

และที่น่าพิจารณาคือ การอบรมเจริญสมถภาวนาไม่สามารถดับกิเลสได้ เพียงระงับกิเลสได้ด้วยการข่มเท่านั้น ยังไม่สามารถดับกิเลสได้อย่างเด็ดขาด กิเลสยังมีโอกาสเกิดขึ้นกลุ้มรุมจิตใจได้อีก สำหรับผู้ที่อบรมเจริญสมถภาวนา ได้ฌานขั้นต่างๆ เมื่อฌานไม่เสื่อมก่อนจุติก็เป็นเหตุให้ไปเกิดเป็นพรหมบุคคล ในพรหมโลก ตามระดับขั้นของฌานที่ได้ ซึ่งยังไม่พ้นไปจากสังสารวัฏฏ์ ยังไม่หลุดพ้นจากกองทุกข์ทั้งปวง ยังต้องเวียนว่ายตายเกิดอีก แต่การอบรมเจริญปัญญา (วิปัสสนาภาวนา) เริ่มที่การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปตามลำดับ เป็นไปเพื่อ ความเจริญขึ้นของปัญญา จนกระทั่งสามารถดับกิเลสได้ ผู้ที่เห็นประโยชน์ของการได้เข้าใจความจริงของสภาพธรรมที่มีจริงๆ ในขณะนี้ย่อมไม่ละเว้นโอกาสที่จะทำให้ตนเองได้มีความเข้าใจยิ่งขึ้น ด้วยการฟังพระธรรมฟังในสิ่งที่มีจริงที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ครับ

... ยินดีในกุศลของคุณใหญ่ราชบุรีและทุกๆ ท่านด้วยครับ ...

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ