เรื่องนายกาละบุตรของอนาถบิณฑิกเศรษฐี
สืบเนื่องจากการศึกษาพบว่า สภาพ "ลืม" เป็นอกุศลเพราะไม่ประกอบด้วยสติ จึงขอสอบถามครับ ด้วยในยูทูบพบเห็นคำถามว่า
คำถามที่ 1
การที่พระผู้มีพระภาคทรงดลบันดาลให้นายกาละบุตรของอนาถบิณฑิกเศรษฐีจำหัวข้อธรรมไม่ได้ เป็นการทำให้นายกาละเกิดอกุศลหรือไม่ อย่างไรครับ?
รบกวนท่านผู้รู้กรุณาอธิบายเพื่อความกระจ่างและประโยชน์ของผู้สนใจด้วยครับ
ทั้งนี้ ผมได้ค้นหาเพิ่มเติมพบว่า
เรื่องปรากฏในอรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท โลกวรรคที่ 13 ความว่า
" ... ต่อมาในวันรุ่งขึ้น เศรษฐีส่งเขาไป ด้วยพูดว่า "พ่อ เราจักให้กหาปณะพันหนึ่งแก่เจ้า เจ้ายืนตรงพระพักตร์ของพระศาสดา เรียนเอาบทแห่งธรรมให้ได้บทหนึ่งแล้วพึงมา." เขาไปวิหาร ยืนตรงพระพักตร์ของพระศาสดา ได้เป็นผู้ใคร่จะเรียนเอาบทแห่งธรรมบทเดียวเท่านั้น แล้วหนีไป.
ลำดับนั้น พระศาสดาได้ทรงทำอาการ คือการกำหนดไม่ได้แก่เขา. เขากำหนดบทนั้นไม่ได้แล้ว จึงได้ยืนฟังแล้วเทียว ด้วยคิดว่า "เราจักเรียนบทต่อไป." นัยว่าชนทั้งหลายต่อฟังอยู่ ด้วยคิดว่า "เราจักเรียนให้ได้ ชื่อว่าฟังโดยเคารพ." ... "
คำบาลี
" ... อถ นํ ปุนทิวเส เสฏฺฐี "ตาต กหาปณสหสฺสํ เต ทสฺสามิ; สตฺถุ ปุรโต ฐตฺวา เอกเมว ธมฺมปทํ อุคฺคณฺหิตฺวา อาคจฺเฉยฺยาสีติ เปเสสิ. โส วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถุ ปุรโต ฐตฺวา เอกเมว ธมฺมปทํ อุคฺคณฺหิตฺวา ปลายิตุกาโม อโหสิ.
อถสฺส สตฺถา อสลฺลกฺขณาการํ อกาสิ. โส ตํ ปทํ อสลฺลกฺเขตฺวา "อุปริปทํ อุคฺคณฺหิสฺสามีติ ฐตฺวา อสฺโสสิเยว. "อุคฺคณฺหิสฺสามีติ สุณนฺตาว กิร สกฺกจฺจํ สุณนฺติ นาม ... "
คำถามที่ 2
ไม่ทราบว่า คำว่า "อสลฺลกฺขณาการํ" แปลได้แค่ การกำหนดไม่ได้ หรือมีความหมายอื่นหรือไม่ อย่างไรครับ
ขอบคุณครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
นายกาละ บุตรของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี เมื่อยังไม่ได้ถึงความเป็นอรหันต์ ก็ยังมีเหตุปัจจัยให้เกิดอกุศลได้แน่นอน ย่อมแทรกสลับกับกุศล แต่ขณะที่ตั้งใจฟัง ขณะที่เข้าใจ เป็นกุศล ไม่ใช่อกุศล
การทรงกระทำให้นายกาละ กำหนดจดจำไม่ได้ นั้น เป็นกำลังแห่งฤทธิ์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นวิสัยความเป็นไปของพระองค์ เมื่อพระองค์ไม่ได้ทรงแสดงไว้ ไม่มีข้อความแสดงไว้โดยเฉพาะ ก็ไม่สามารถที่จะทราบได้ จึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรคิด เพราะคิดอย่างไรก็คิดไม่ได้ ครับ
... ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านด้วยครับ ...
