ธรรมไม่ได้อยู่ในตำรา ความเข้าใจไม่ใช่การท่อง

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เพราะฉะนั้น จะเห็นได้ว่า ในขณะนี้ธรรมมี และการศึกษาของเราจะเป็นปริจเฉทๆ หรือจะเป็นตำราคัมภีร์กี่เล่มก็ตาม ทั้งหมดเพื่อให้เข้าใจลักษณะของ สภาพธรรมที่กำลังปรากฏ โดยไม่ใช่ไปท่องหรือไปจำเป็นครั้งคราวโดยที่ไม่เข้าใจ

แทนที่จะท่อง พยายามนึกตรึกพิจารณาจนกระทั่งเข้าใจจริงๆ เพราะว่าวันนี้ ก็มีท่านที่ได้ทำสิ่งที่ถูกต้อง คือ สุ จิ ปุ ลิ คือ ท่านฟัง ท่านคิด ท่านถาม และก็จด

แสดงให้เห็นว่า การที่เราจะเข้าใจเป็นเรื่องส่วนตัวของแต่ละคน เพราะถ้าเข้าใจ และจดไว้ ก็เตือนความจำ แต่ถ้าเราไม่กลับมาพลิกดูอีก สมุดเล่มนั้นก็ไม่มี ประโยชน์เลย เพราะที่เราจด เราจดทำไม ก็จดเพื่อเวลาที่เรานึกถึงธรรมข้อหนึ่งข้อใด จะเป็นทางที่เราจะได้พลิกดูได้ว่า ธรรมข้อนี้เราเคยเข้าใจว่าอย่างนี้ จดไว้อย่างนี้ เพราะฉะนั้น ตำรับตำราที่ท่านพระเถระทั้งหลายได้สืบต่อมาถึงเรา ตั้งแต่มุขปาฐะ คือท่องจำกันมาจนกระทั่งได้จารึกเป็นตัวอักษร ก็เพื่อเตือนให้คนที่ได้เห็น ได้อ่าน ได้พิจารณา ได้เข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

ทั้งหมดนี้ขอให้เข้าใจว่า เป็นเรื่องของความเข้าใจมากกว่าเป็นเรื่องของการท่อง คนที่ไม่อยากจะท่อง ก็ไม่ต้องไปเสียเวลาท่อง คนที่คิดจะท่อง ก็ขอให้พิจารณาจนกระทั่งเข้าใจ และเมื่อเข้าใจแล้วก็อาจจะจำได้ แต่ถ้าจำไม่ได้ จะมีการจดไว้ พลิกดูอีก ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง แต่ให้ทราบว่า เป็นเรื่องที่ต้องเข้าใจจริงๆ และเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่เข้าใจไปสอบ แต่เข้าใจโดยที่ว่าขณะนี้สภาพธรรม ที่กำลังปรากฏทางตา ที่ได้ยินแล้วในวันนี้ และกำลังเห็นอยู่ในขณะนี้เป็นสภาพรู้อย่างไร กำลังเป็นสภาพรู้ ใช่ไหม เป็นลักษณะอาการของธาตุรู้ชนิดหนึ่ง นี่คือพิจารณาทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

และภพหน้าต่อไปเราก็ต้องเปลี่ยนสภาพจากความเป็นบุคคลนี้ สิ่งที่เราเคยเข้าใจธรรมแล้ว เวลาที่เราไม่มีโอกาสได้ยินได้ฟังอีกก็ตาม สังขารขันธ์ก็จะปรุงแต่ง ทำให้ความคิดอ่านของเราเป็นไปในคลองของธรรมพอที่จะระลึกได้ว่า ทุกสิ่งทุกอย่างไม่เที่ยง ซึ่งปกติธรรมดาเราอาจจะไม่นึก หรือเราอาจจะระลึกถึงความตาย หรือระลึกถึงอะไรก็ได้ที่เป็นแนวทางของธรรม แม้ไม่ได้ออกมาเป็นข้อๆ ว่าอยู่ในหมวดของ สมถภาวนาที่เท่าไร เช่น อนุสสติมี ๑๐ หรืออะไร ก็ไม่ใช่อย่างนั้น แต่เป็นการที่จะเกื้อกูลให้สภาพจิตของเราสะสมสิ่งที่เป็นไปในคลองของการที่จะเข้าใจสภาพธรรมยิ่งขึ้น

ที่มา และ รับฟังเพิ่มเติม ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ครั้งที่ 2010

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ด้วยความเคารพยิ่ง