ทำไมถึงต้องตั้งชื่อ

สนทนาธรรมที่มูลนิธิฯ
วันที่ 17 มิถุนายน 2550
ถอดเทป โดย
คุณย่าสงวน สุจริตกุล

คุณศิ ถ้าอย่างนั้น การที่เรารู้สึก แต่เราตั้งชื่อไม่ได้ และการตั้งชื่อได้มันจะต่างกันในแง่ของการปฏิบัติ หรืออะไรสักอย่าง ถามในแง่ของธรรม

อาจารย์ ทำไมถึงต้องตั้งชื่อ อยากให้คนอื่นรู้ใช่ไหมคะ แต่ถึงแม้เราไม่เรียกชื่อ สิ่งนั้นก็ปรากฎแล้ว เหนียวๆ เหนอะๆ หนะๆ ลื่นๆ อะไรนี้ เรียกว่าอะไรคะ ลองไปสัมผัสอะไรสักอย่าง บอกได้ไหมว่าลักษณะนั้นเป็นยังไงเหนอะ หนะ นุ่ม ลื่น หรืออะไร สารพัดอย่าง จะเอาอะไรมาพูดมาอธิบาย ไม่ตรงกับสภาพธรรมที่ปรากฎแล้วเปลี่ยนไม่ได้ เพราะฉะนั้น จะมีสัก ๑๐๐ คำ ๑๐๐๐ คำ ก็ตามแต่ ไม่เหมือนกับที่ขณะที่สภาพธรรมนั้นกำลังปรากฎถึงไม่เรียกชื่อเลย สภาพนั้นก็เป็นอย่างนั้น เปลี่ยนไม่ได้เลย แต่เรียกเพื่อที่จะให้คนอื่นเข้าใจความหมายว่าหมายความถึงลักษณะสภาพธรรมอะไร

เพราะฉะนั้น การศึกษาธรรมนี้รอบคอบ ละเอียด แล้วก็ตรง คือเพื่อละความไม่รู้ ตราบใดที่ยังไม่รู้อยู่ ไม่มีทางที่จะรู้ความจริงของสภาพธรรมได้เพราะว่าปกปิดความจริง ไม่ให้เห็นว่าเป็นสภาพธรรมที่เกิดแล้วดับ