แด่ผู้มีทุกข์ ๒๓ - อุปายาสเป็นทุกข์
ข้อความต่อไป ข้อ ๑๙๘ แสดงความหมายของทุกข์อีกประการหนึ่ง คือ อุปายาส
ชื่อว่า อายาส ความคับใจ ด้วยอรรถว่า ลำบาก
บทว่า อายาส ความคับใจนี้ เป็นชื่อของความลำบากแห่งจิตใจ อันเป็นไปแล้วด้วยอาการหดหู่และย่อท้อ ความคับใจอย่างรุนแรง ชื่อว่า อุปายาส ความคับแค้นใจก็อุปายาสนี้นั้น มีความวุ่นวายใจ เป็นลักษณะ มีการถอนหายใจ เป็นรสะ มีความปราศจากความยินดี เป็นปัจจุปัฏฐาน
ข้อความต่อไป ได้ยกตัวอย่างในอรรถกถา ที่ว่า ผู้ที่ถูกพระราชากริ้ว ตัดอิสริยยศ และมีบุตรและพี่น้องที่ถูกประหาร ตัวเองก็ถูกสั่งฆ่า ก็ได้หนีเข้าไปสู่ดงด้วยความกลัว ปราศจากความยินดีอย่างใหญ่หลวง เกิดทุกข์ทางกายอย่างรุนแรงขึ้น ยืนเป็นทุกข์นอนเป็นทุกข์ นั่งเป็นทุกข์ เมื่อคิดอยู่ว่า ญาติของเราเท่านี้ โภคของเราเท่านี้ พินาศแล้ว ย่อมเกิดโทมนัสอย่างรุนแรงขึ้น
คนที่เคยมีทุกสิ่งทุกอย่าง เมื่อต้องสูญสิ้นหมดทุกสิ่งทุกอย่าง ก็เกือบทนมีชีวิตต่อไปไม่ได้ ด้วยความรู้สึกโทมนัส
อีกประการหนึ่ง อุปายาส ย่อมให้ทุกข์มีประมาณยิ่งใดเกิด เพราะเผารนจิตใจและเพราะปราศจากยินดีของกายโดยทุกข์นั้น พระผู้มีพระภาคจึงตรัสให้ชื่อว่า ทุกข์แล
ขอเชิญคลิกอ่านตอนต่อไป ...
