ศีลข้อ ๕

ในพระวินัยของพระสงฆ์มีบัญญัติว่าภิกษุดื่มสุราแม้เล็กน้อยคือหยดเล็กๆ ก็เป็นอาบัติในศีลของสามเณรและของคฤหัสถ์ก็เช่นกัน ถ้ามีเจตนาดื่ม เมื่อล่วงลำคอเป็นอันล่วงศีลข้อที่ ๕ เว้นแต่สุราที่ผสมในอาหารหรือยาบางชนิดโดยไม่มีสี หรือกลิ่นของสุราปรากฏ เมื่อกล่าวโดยอกุศลกรรมบถ ๑๐ การดื่มสุราเมรัยไม่ทรงบัญญัติว่าเป็นอกุศลกรรมบถ

มังคลัตถทีปนีแปล เล่ม ๓ - หน้าที่ 182

ไม่จัดสุราเมรยมัชชปานะเข้าในอกุศลกรรมบถ

[๑๗๑] เหมือนอย่างว่า สุราปานะ (การดื่มสุรา) พระผู้มีพระภาคไม่ทรงถือเอาในคำนี้ว่า กรรมกิเลส ในสิคาลสูตรนั้นฉันใดแม้ในมงคลข้อว่า อารตี วิรตี ปาปา นี้ บัณฑิตไม่ควรถือเอาสุราปานะนั้น ในบทว่า ปาปา นี้ ฉันนั้น.

เหตุในเพราะการไม่ทรงจัดสุราปานะนั้นเข้าในสิคาลสูตรนั้น มีนัยดังที่พระฎีกาจารย์กล่าวไว้ในฎีกาสิคาลสูตรนั้นแล ก็อาจารย์ผู้รจนาคัมภีร์ฎีกากล่าวอย่างนี้ ว่า "สุราปานะ อันอุบาสกทั้งหลายพึงเว้นขาด โดยความเป็นเวร ๕ ก็จริง ถึงอย่างนั้นพระผู้มีพระภาคทรงเว้นสุราปานะนั้นเสีย ตรัสหมายเอากุศลธรรมมีปาณาติบาตเป็นต้นเท่านั้น ว่า 'กรรมกิเลส ๔' เพราะทรงประสงค์จะตรัสข้างหน้า โดยความที่สุราปานะนั้นเป็นทางแห่งความเสื่อมโภคะ" แล้วกล่าวอีกว่า "อาจารย์อีกพวกหนึ่งกล่าวว่า และเพราะความที่สุราปานะนั้นไม่เป็นกรรมบถแผนกหนึ่ง' ดังนี้ อาจารย์บางพวกกล่าวว่า 'แม้การดื่มสุรา มาแล้วโดยความเป็นกรรมบถแผนกหนึ่ง เพราะพระบาลีว่า 'ภิกษุทั้งหลาย การดื่มสุราอันบุคคลส้องเสพแล้ว อบรมแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมเป็นกรรมยังสัตว์ให้เป็นไปในนรก ดังนี้เป็นต้น "จริงอย่างนั้น การดื่มสุรานั้นเป็นทุจริต เพียงในความเป็นทางสำหรับยังสัตว์ให้ไปสู่สุคติ 'ตามมติของเกจิอาจารย์เหล่านั้น กรรมบถพึงเป็น ๑๑ อย่าง เพราะเหตุนั้น บัณฑิตพึงเห็นการผนวกสุราปานะเข้าในกรรมบถทั้งหลายที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้แล้วนั่นแหละด้วยสามารถความเป็นอุปการและเป็นสภาคกัน เพราะเหตุนั้น คำว่า วิสุ อกมฺมปถภาวโต จ ดังนี้นั่น เป็นคำทีอปราจารย์กล่าวดีแล้ว" ก็ในมงคลข้อว่า อารตี วิรตี ปาปา นี้

แม้การดื่มสุรา จะเป็นบาปก็จริง ถึงกระนั้นพระผู้มีพระภาคประสงค์จะตรัสกรรมกิเลสนอกจากการดื่มสุรานั้นโดยความเป็นบาปแล้ว ตรัสการดื่มสุรานั้นโดยความเป็นมัชชปานะไว้ข้างหน้า

พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ ทุติยภาค เล่ม ๒ - หน้าที่ 633

พระบัญญัติ

๑๐๐. ๑. เป็นปาจิตตีย์ ในเพราะดื่มสุราและเมรัย.

สิกขาบทวิภังค์

[๕๗๖] ที่ชื่อว่า สุรา ได้แก่สุราที่ทำด้วยแป้ง สุราที่ทำด้วยขนมสุราที่ทำด้วยข้าวสุก สุราที่หมักส่าเหล้า สุราที่ผสมด้วยเครื่องปรุง ที่ชื่อเมรัย ได้แก่ น้ำดองดอกไม้ น้ำดองผลไม้ น้ำดองน้ำผึ้ง น้ำดองน้ำอ้อยงบ น้ำดองที่ผสมด้วยเครื่องปรุง. คำว่า ดื่ม คือ ดื่มโดยที่สุดแม้ด้วยปลายหญ้าคา ต้องอาบัติปาจิตตีย์

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น