จะอบรมเจริญปัญญาอย่างไร

เรื่องของการอบรมเจริญปัญญา ไม่ใช่เรื่องทำขึ้น แต่สภาพธรรมขณะนี้มีแล้วรู้ความจริงของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ถ้าไปทำสิ่งอื่นมารู้ จะไม่มีสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ เพราะว่า จริงๆ แล้วไม่มีคนเลย มีแต่เพียงสภาพธรรม

ฉะนั้น เวลานี้ทุกคนรู้สึกเหมือนมีโลก แล้วก็กำลังอยู่ในโลก แต่ถ้ารู้ความจริงแล้ว จะรู้ว่า ที่โลกปรากฏ เพราะจิตเกิดขึ้นเพียงชั่วขณะเดียวอย่างโลกทางตา ปรากฏแล้วก็ดับไป ขณะที่เสียงปรากฏ เป็นโลกทางหูโลกทางตาดับไปแล้ว ไม่เหลือเลย แล้วมีแต่เฉพาะเสียงที่ปรากฏทางหูแล้วก็ดับไป

ฉะนั้น ที่เคยยึดมั่นว่า เป็นเราตั้งแต่ศรีษะตลอดเท้า เป็นแต่เพียงเหมือนฝุ่นละเอียดๆ ซึ่งมีอากาศธาตุแทรกคั่นอยู่ พร้อมที่จะกระจัดกระจายหมดสิ้นไปทุกขณะ ในขณะที่กำลังเป็นกองฝุ่น ซึ่งมีอากาศธาตุแทรกคั่นอยู่ก็เป็นปัจจัยให้มีจิตเห็นเกิดขึ้นบ้าง จิตได้ยินเกิดขึ้นบ้าง แต่จิตเห็นก็ไม่เที่ยง จิตได้ยินก็ไม่เที่ยง

ฉะนั้น จิตเห็นเมื่อกี้นี้ก็ดับไปแล้ว จิตได้ยินในขณะนี้ได้ยินแล้วก็ดับไปด้วย แท้ที่จริงแล้วไม่มีใครเลย ในขณะที่รู้ความจริงอย่างนี้ ผู้นั้นก็จะรู้ได้ว่า คนอื่นก็ไม่มี ฉะนั้น ในขณะที่กำลังคิดถึงจิตคนอื่นขณะนั้น แท้จริงแล้วเป็นจิตของบุคคลนั้นเอง ที่กำลังคิดเรื่องคนอื่นเท่านั้นถ้าเรื่องที่เป็นจริง ก็คือว่า รู้ลักษณะของสภาพธรรมตามปกติตามความเป็นจริง แล้วก็รู้ว่าไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ไม่มีตัวตน