การตรัสรู้เป็นพระอรหันต์

ภูมิที่เกิดของพระโสดาบันต้องเป็นสุคติภูมิ จะเป็นมนุษย์ เทวดา รูปพรหม หรือ อรูปพรหมก็ได้ พระอริยบุคคลที่จะตรัสรู้เป็นพระอรหันต์ภูมิไหน ก็ได้แล้วแต่อินทรีย์ของท่าน แต่ละท่านไม่เหมือนกัน แต่โดยมากตามตัวอย่างในพระไตรปิฎกและอรรถกถา เช่น นางวิสาขา อนาถบิณฑิกะ ท่านจะเป็นพระอรหันต์และปรินิพพานที่พรหมชั้นสุทธาวาส

พระอภิธรรมปิฎก ธาตุกถา-บุคคลบัญญัติ เล่ม ๓ หน้าที่ 236

อนึ่ง พระโสดาบันบางองค์ มีอัชฌาสัยในวัฏฏะ เป็นผู้ยินดีในวัฏฏะย่อมท่องเที่ยวไปในวัฏฏะบ่อยๆ นั่นเทียว ปรากฏอยู่ ก็ชนเหล่านั้น มีประมาณเท่านี้ คือ

๑. อนาถบิณฑิกเศรษฐี

๒. วิสาขาอุบาสิกา

๓. จูลรถเทวบุตร

๔. มหารถเทวบุตร

๕. อเนกวรรณเทวบุตร

๖. ท้าวสักกเทวราช

๗. นาคทัตตเทวบุตร

ทั้งหมดนี้ มีอัธยาศัยในวัฏฏะ เกิดในเทวโลก ๖ ชั้น ตั้งแต่ต้นชำระจิตให้สะอาดในเทวโลกนั่นแหละ แล้วจึงตั้งอยู่ในอกนิฏฐภพ จึงจักปรินิพพาน

ชนเหล่านี้ พระองค์มิได้ทรงถือเอาในที่นี้ ก็ชนเหล่านี้พระองค์มิได้ทรงถือเอาเท่านั้นก็หาไม่ พระโสดาบันองค์ใดบังเกิดในมนุษยโลกทั้งหลายท่องเที่ยวไปแล้วในมนุษยโลกนั่นแหละสิ้น ๗ ครั้ง แล้วจึงบรรลุพระอรหันต์ก็ดี

พระโสดาบันองค์ใดบังเกิดในเทวโลกทั้งหลายท่องเที่ยวไปๆ มาๆ ในเทวโลกนั่นแหละสิ้น ๗ ครั้ง แล้วบรรลุพระอรหันต์ ก็ดี พระโสดาบันแม้เหล่านั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าก็มิได้ทรงถือเอา แต่ว่าพึงทราบว่า ในที่นี้พระองค์ทรงถือเอาพระโสดาบัน ที่ชื่อว่าสัตตักขัตตุปรมะ กับโกลังโกละ ด้วยสามารถแห่งภพอันเจือกัน และพระโสดาบันผู้บังเกิดในภพของมนุษย์เท่านั้นที่ชื่อว่า เอกพีชี.

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น