สัมมาวาจา และ สัมมากัมมันตะ เป็นอย่างไร

ถาม ขณะที่ละเว้นวจีทุจริตและกายทุจริตนั้น เป็นสัมมาวาจาและสัมมากัมมันตะ ในมรรคมีองค์ ๘ หรือเปล่า

ตอบ อย่าลืมว่า สัมมาทิฎฐิที่เป็นองค์ของมรรคมีองค์ ๘ นั้น รู้ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรมที่ปรากฏทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เราอาจจะละเว้นวจีทุจริตและกายทุจริตโดยไม่ระลึกรู้ลักษณะของนามและรูป เมื่อเป็นเช่นนั้นสัมมาทิฏฐิและสัมมาสติในมรรคมีองค์ ๘ ก็ไม่เกิดกับจิตในขณะนั้น ฉะนั้น จึงไม่ใช่สัมมาวาจาและสัมมากัมมันตะที่เป็นองค์ของมรรคมีองค์ ๘ ขณะนั้นเป็นกุศล แต่ไม่ใช่กุศลที่เป็นขั้นมรรคมีองค์ ๘