มรรคมีองค์ ๘ เริ่มต้นอย่างไรครับ
มรรคมีองค์ ๘ เริ่มด้วยสัมมาทิฏฐิ ความเห็นถูก ความเห็นถูกเป็นอีกคำหนึ่งของปัญญา ปัญญาไม่เห็นผิดเลย แต่มิจฉาทิฏฐิ เป็นความเห็นผิด ไม่สามารถที่จะเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฏได้
เพราะฉะนั้น ก่อนอื่นต้องเข้าใจอย่างละเอียดจริงๆ เพื่อที่ว่าเราจะได้มีพระธรรมเป็นสรณะ เพราะว่ามีข้อความที่แสดงไว้ว่า “ผู้ที่ไม่มีปัญญา ไม่สามารถที่จะมีพระรัตนตรัย เป็นสรณะ”
พระพุทธศาสนาเป็นเรื่องของปัญญา เพราะว่าเป็นคำสอนของผู้ที่ตรัสรู้ เพราะฉะนั้น เมื่อผู้ฟังได้มีโอกาสฟัง ก็สามารถจะเข้าใจได้ว่า ขณะที่ฟังมีความเห็นถูก มีความเข้าใจถูก ในสิ่งที่กำลังได้ยิน ได้ฟัง มากน้อยแค่ไหน หรือว่าขณะนั้นมีความต้องการอย่างอื่น คือ ต้องการที่จะทำ ต้องการที่จะเห็น ต้องการที่จะรู้โดยที่ไม่ทราบเลยว่าขณะนั้น ไม่ใช่ปัญญา แต่เป็นโลภะ
เพราะฉะนั้น สภาพธรรมในชีวิตประจำวันที่เราใช้อยู่ ใช้คำต่างๆ เช่น คำว่าสติกับปัญญา เราอาจจะคิดว่าเราเข้าใจแล้ว พอพูดถึงสติ ก็ดูเหมือนเข้าใจ พูดถึงปัญญาก็เหมือนเข้าใจ แต่ว่าไม่ตรงกับสภาพธรรม เพราะว่าถ้าพูดถึงสภาพธรรมที่เป็นสติ ต้องเป็นโสภณธรรมฝ่ายดี จะเกิดกับอกุศลไม่ได้เลย เพราะฉะนั้น ขณะที่ทำอะไรด้วยความติดข้อง พอใจ ตั้งอกตั้งใจทำ แล้วคิดว่าขณะนั้นเป็นสติไม่ถูกต้อง เพราะว่าถ้าเป็นสติต้องเป็นโสภณ
เพราะฉะนั้น ในชีวิตประจำวัน สติจะเกิดกับจิตที่เป็นกุศล นี่เป็นคร่าวๆ แต่ถ้าศึกษาโดยละเอียด สติเป็นโสภณ ย่อมเกิดกับจิตประเภทอื่น หรือชาติอื่น เช่น วิบาก ผลของกรรมที่เป็นกุศลวิบาก หรือว่าเป็นกิริยาจิตก็ได้ แต่การศึกษาโดยละเอียด จะทำให้เราเริ่มเข้าใจถูก มีความเห็นถูกว่า เป็นสภาพธรรมที่มีจริง อาศัยการฟัง และขณะที่ฟังก็ต้องฟังด้วยดี ด้วยความตั้งใจที่จะเข้าใจในสิ่งที่ได้ฟัง สามารถที่จะพิจารณาได้ว่า สิ่งที่ได้ยินได้ฟังถูกต้องหรือไม่ ถ้าสิ่งนั้นไม่ถูกต้อง อันนั้นไม่ใช่คำสอนของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่ถ้าถูกต้อง หมายความว่าตรงต่อสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามความเป็นจริง
แล้วการฟัง คือ การศึกษาแต่ละครั้งก็จะทำให้เข้าใจธรรมขึ้น ปัญญาก็จะเจริญขึ้นตามลำดับ จนกว่าจะเป็นสติปัฏฐาน ซึ่งไม่ใช่เราจะไปทำ แต่เพราะปัญญามีความเข้าใจถูกต้องเพิ่มขึ้น ตามลำดับ เพราะฉะนั้น ก็เป็นปัจจัยปรุงแต่ง เป็นสังขารขันธ์ ที่จะทำให้สติอีกระดับหนึ่ง เกิดขึ้นเป็นสติปัฏฐาน
