เนกขัมมะ หมายความว่าอย่างไร

บุคคลผู้ไม่มีความหิว ย่อมหลุดพ้น เพราะเหตุนั้น ความหลุดพ้นเป็นวิโมกข์ วิชชาวิมุตติ อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา ปัสสัทธิ ญาณทัสนะ สุทธิ เนกขัมมะ นิสสรณะ ปวิเวก โวสสัคคะ จริยา ฌานวิโมกข์ภาวนาธิษฐานชีวิต ชื่อว่า เนกขัมมะ

คำว่า นิจฺฉาโต ความว่า บุคคล..

ผู้ไม่มีความหิว ย่อมหลุดพ้นจากกามฉันทะ ด้วยเนกขัมมะผู้ไม่มีความหิว ย่อมหลุดพ้นจากพยาบาทด้วยความไม่พยาบาท ฯลฯ ผู้ไม่มีความหิว ย่อมหลุดพ้นจากนิวรณ์ด้วยปฐมฌาน ฯลฯ ผู้ไม่มีความหิว ย่อมหลุดพ้นจากกิเลสทั้งปวงด้วยอรหัตตมรรค

คำว่า วิโมกฺโข ความว่า

เนกขัมมะชื่อว่าวิโมกข์ เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องพ้นจากกามฉันทะความไม่พยาบาทชื่อว่าวิโมกข์ เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องพ้นจากพยาบาท ฯลฯ ปฐมฌานชื่อว่าวิโมกข์ เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องพ้นจากนิวรณ์ ฯลฯ อรหัตตมรรคชื่อว่าวิโมกข์ เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องพ้นจากกิเลสทั้งปวง

คำว่า วิชฺชาวิมุตฺติ ความว่า

เนกขัมมะ ชื่อว่า วิชชา เพราะอรรถว่า มีอยู่ ชื่อว่า วิมุตติ เพราะอรรถว่า หลุดพ้นจากกามฉันทะ ชื่อว่า วิชชาวิมุตติ เพราะอรรถว่า มีอยู่หลุดพ้น หลุดพ้นมีอยู่

ความไม่พยาบาท ชื่อว่า วิชชา เพราะอรรถว่า มีอยู่ ชื่อว่า วิมุตติ เพราะอรรถว่า หลุดพ้นจากพยาบาท ชื่อว่า วิชชาวิมุตติ เพราะอรรถว่า มีอยู่หลุดพ้น หลุดพ้นมีอยู่ ฯลฯ

อรหัตตมรรค ชื่อว่าวิชชา เพราะอรรถว่า มีอยู่.ชื่อว่าวิมุตติ เพราะอรรถว่า หลุดพ้นจากกิเลสทั้งปวงชื่อว่า วิชชาวิมุตติ เพราะอรรถว่า มีอยู่หลุดพ้น หลุดพ้นมีอยู่.

ข้อว่า อธิสีลํ อธิจิตฺตํ อธิปญฺญา ความว่า เนกขัมมะ ชื่อว่า สีลวิสุทธิ เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องกั้นกามฉันทะ ชื่อว่า จิตตวิสุทธิ เพราะอรรถว่า เป็นเหตุไม่ฟุ้งซ่าน ชื่อว่า ทิฏฐิวิสุทธิ เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องเห็นความกั้นในสีลวิสุทธิ เป็นอธิสีลสิกขา ความไม่ฟุ้งซ่านในจิตตวิสุทธิเป็นอธิจิตตสิกขา ความเห็นในทิฏฐิวิสุทธิเป็นอธิปัญญาสิกขา

ความไม่พยาบาท ชื่อว่า สีลวิสุทธิ เพราะอรรถเป็นเครื่องกั้นความพยาบาท ฯลฯ

อรหัตตมรรค ชื่อว่า สีลวิสุทธิ เพราะอรรถว่าเป็นเครื่องกั้นกิเลสทั้งปวง ชื่อว่า จิตตวิสุทธิ เพราะอรรถว่าเป็นเหตุไม่ฟุ้งซ่าน ชื่อว่า ทิฏฐิวิสุทธิ เพราะอรรถ ว่าเป็นเครื่องเห็น ความกั้นในสีลวิสุทธิเป็นอธิสีลสิกขา

ความไม่ฟุ้งซ่านในจิตตวิสุทธิ เป็นอธิจิตตสิกขา ความเห็นในทิฏฐิวิสุทธิ เป็นอธิปัญญาสิกขา

คำว่า ปสฺสทฺธิ ความว่า เนกขัมมะเป็นเครื่องระงับกามฉันทะ ความไม่พยาบาทเป็นเครื่องระงับพยาบาท ฯลฯ อรหัตตมรรคเป็นเครื่องระงับกิเลสทั้งปวง

คำว่า ญาณํ ความว่า เนกขัมมะชื่อว่า ญาณ ด้วยอรรถว่ารู้ เพราะเป็นเหตุให้ละกามฉันทะความไม่พยาบาท ชื่อว่า ญาณ ด้วยอรรถว่า รู้ เพราะเป็นเหตุให้ละพยาบาท ฯลฯ อรหัตตมรรคชื่อว่า ญาณ ด้วยอรรถว่ารู้ เพราะเป็นเหตุให้ละกิเลสทั้งปวง

คำว่า ทสฺสนํ ความว่า เนกขัมมะชื่อว่า ทัศนะ เพราะความว่าเห็น เพราะเป็นเหตุให้ละกามฉันทะความไม่พยาบาท ชื่อว่า ทัศนะ เพราะความว่าเห็น เพราะเป็นเหตุให้ละพยาบาท ฯลฯ อรหัตตมรรคชื่อว่า ทัศนะ เพราะความว่าเห็น เพราะเป็นเหตุให้ละกิเลสทั้งปวง