รูปพรหม และอรูปพรหม

ถาม ลักษณะอาการของผู้ที่ได้รูปพรหม และอรูปพรหม ในขณะที่ยังอยู่ในมนุษย์ภูมิเป็นอย่างไรคะ และรูปพรหมภูมิ และอรูปพรหมภูมิ พอยกตัวอย่างได้บ้างไหมคะ แต่ก่อนมีความเข้าใจว่า รูปพรหมคือ ต้นไม้ ดวงดาวหรือ มหาภูตรูปคือ รูปต่างๆ ที่ไม่มีนามหรือใจครอง แต่พอฟังพระธรรมแล้วคิดว่า ไม่ใช่ เพราะพระอนาคามีคงไม่มีโลภะ ที่จะไปเกิดเป็นต้นไม้ ดวงดาวหรือมหาภูตรูป ส่วนอรูปพรหม เมื่อไม่มีรูปที่จะรับอารมณ์ทางใด จะเห็น จะได้ยิน จะได้กลิ่น จะลิ้มรส จะกระทบสัมผัส จะคิดนึก แล้วอวิชชาของท่านจะแสดงออกได้ทางใดคะ ขอบพระคุณล่วงหน้าค่ะ ด้วยความเคารพ

ตอบ จริงๆ แล้วสำหรับมนุษย์ที่อยู่ในภูมิมนุษย์ ยังเป็นรูปพรหมหรืออรูปพรหมไม่ได้ครับ แต่สามารถได้รูปฌาน อรูปฌานได้ ถ้าเจริญฌานอย่างถูกต้อง สำหรับผู้ที่ได้ฌานแล้ว และฌานไม่เสื่อม สิ้นชีวิตแล้วก็จะไปเกิดในพรหมโลก เป็นรูปพรหมและอรูปพรหม ตามระดับขั้นของฌาน ผู้ที่จะอบรมเจริญเพื่อให้ได้ฌาน ขั้นแรกคือ เป็นผู้มีปัญญาพอที่จะทราบว่า ในชีวิตประจำวันขณะใดเป็นกุศล ขณะใดเป็นอกุศลจริงๆ ขณะใดสงบ (จากกิเลส) ขณะใดไม่สงบ แล้วอบรมเจริญความสงบนั้นให้มากยิ่งขึ้นจนกระทั่งแนบแน่นมั่นคง เป็นผู้ที่เห็นโทษของการเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัส เพราะเป็นทางมาของกิเลสนานาประการ ผู้ที่ได้ฌาน ขณะที่เข้าฌานอยู่จะไม่มีการเห็น ฯลฯ และการกระทบสัมผัส เพราะฌานเกิดได้ทางมโนทวาร

สำหรับในภูมิมนุษย์ ผู้ได้ฌานจะมาอยู่ร่วมกับชาวโลกได้ยาก เพราะเวลาเข้าฌานต้องอาศัยที่เงียบสงัดไม่มีสิ่งใดรบกวน ไม่มีการเห็น ฯลฯ เวลาไม่เข้าฌาน ถ้ามาคลุกคลี กิเลสเกิด ก็ทำให้ฌานเสื่อมได้ พวกรูปพรหมส่วนใหญ่ก็มีทั้งรูปและนาม มีพรหมพวกเดียวที่มีเฉพาะรูปคือ อสัญญสัตตาพรหม อรูปพรหมมีเฉพาะนาม กิเลสทั้งหลายรวมทั้งอวิชชาด้วยก็เกิดทางมโนทวาร รายละเอียดเรื่องภูมิต่างๆ มีมาก (มี ๓๑ ภูมิ) ถ้าสนใจ สามารถศึกษาเพิ่มเติมในอภิธัมมัตถสังคหะ