การเกิดใหม่ในชาติหน้า ไม่ใช่ คนเดิม ที่ไปเกิดใหม่ใช่ไหม

เรื่อง ผลของกรรม การเกิดใหม่ในชาติหน้า ก็ไม่ใช่ "คนเดิม" ที่ไปเกิดใหม่ใช่ไหม? ถ้าคำตอบคือ ใช่ อะไร สิ่งใดทำให้สามารถกล่าวได้ว่าเมื่อชาติที่แล้ว เพราะทำสิ่งนั้นมา จึงเป็นเช่นนี้?

ใช่ ไม่ใช่คนเดิม เพราะคนหรือสัตว์ไม่มี มีแต่ขันธ์ ๕ (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ) ที่เกิดเป็นไปตามเหตุปัจจัยที่ได้ทำไว้แล้ว อย่างขณะนี้ทุกๆ ขณะของชีวิตเราในชาตินี้ ก็เป็นเพียงขันธ์ ๕ ที่เกิดเพราะเหตุปัจจัยทั้งนั้น ชาติต่อไปที่จะไปเกิดก็เช่นเดียวกัน เหมือนกับชาตินี้คือ เป็นเพียงขันธ์ ๕ ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตนไปเกิด การได้เกิดเป็นบุคคลนี้ในชาตินี้ หรือจะไปเกิดเป็นสัตว์บุคคลอื่นในชาติต่อไป ก็เพราะผลของกรรมที่ได้ทำไว้แล้ว

ผลของกรรมนอกจากจะให้ปฏิสนธิเป็นบุคคลนี้แล้ว ยังให้ดำรงความเป็นสัตว์ บุคคลนี้ จนกว่าจะสิ้นอายุ ในขณะที่ยังมีชีวิตก็ให้ได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัสสิ่งต่างๆ สิ่งเหล่านี้เป็นผลของกรรมทั้งสิ้น เมื่อได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัสแล้ว (เป็นผลของกรรม) ก็เกิดกุศลบ้าง อกุศลบ้าง มีการกระทำดีบ้าง ทำไม่ดีบ้าง สิ่งเหล่านี้เป็นการทำกรรมใหม่ ซึ่งสามารถเป็นเหตุให้ได้รับผลของกรรมต่อไปคือ เกิดในที่ดีบ้าง ในที่ไม่ดีบ้าง เห็นดีบ้าง เห็นไม่ดีบ้าง ได้ยินดีบ้าง ได้ยินไม่ดีบ้าง

สรุปได้ว่า ในชีวิตประจำวัน มีทั้งการรับผลของกรรม (เริ่มตั้งแต่การปฏิสนธิ เป็นต้นมา และในระหว่างที่มีชีวิตอยู่) และการทำกรรมใหม่คือ ทำดีบ้าง ทำไม่ดีบ้าง ซึ่งจะเป็นเหตุให้ได้รับผลต่อไปในอนาคต ในชาตินี้เป็นเช่นนี้ ชาติต่อไปก็จะเป็นเช่นนี้