คำว่า นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง
คำว่า นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ในพระไตรปิฎกอธิบายไว้ว่าอย่างไรบ้างคะ ขอความกรุณาช่วยอธิบายด้วยคะ
ข้อความคัดลอกมาจากปปัญจสูทนี อรรถกถามัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์
[เล่มที่ 17] พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ ๒๗๗
อรรถกถา ภยเภรวสูตร
การนั่งที่มีโทษ ๖ อย่าง
บทว่า นิสีทิ แปลว่า เข้าไปนั่งใกล้ เพราะว่าคนที่เป็นบัณฑิตเข้าไปหาบุคคลผู้ตั้งอยู่ในฐานะเป็นครู แล้วย่อมนั่งลง ณ ที่สมควรส่วน
ข้างหนึ่ง เนื่องจากเป็นผู้ฉลาดในที่นั่ง และพราหมณ์นี้ก็เป็นบัณฑิตคนหนึ่งในจำนวนบัณฑิตเหล่านั้น เพราะฉะนั้น จึงนั่งลง ณ ที่สมควรส่วนข้างหนึ่งถามว่า ก็บุคคลนั่งอย่างไร จึงชื่อว่านั่งลง ณ ที่สมควรส่วนข้างหนึ่ง? ตอบว่า นั่งเว้นโทษของการนั่ง ๖ อย่าง ถามว่า โทษการนั่ง ๖ อย่างมีอะไรบ้าง?
ตอบว่า มีดังนี้คือ :-
๑. อติทูร นั่งไกลเกินไป
๒. อจฺจาสนฺน นั่งใกล้เกินไป
๓. อุปริวาต นั่งในที่เหนือลม
๔. อุนฺนตฺปฺปเทส นั่งในที่สูง
๕. อติสมฺมุข นั่งตรงหน้าเกินไป
๖. อติปจฺฉา นั่งล้ำไปข้างหลังมาก
อธิบายว่า
คนที่นั่งในที่ไกลเกินไป ถ้าประสงค์จะพูดกันก็ต้องพูดด้วยเสียงดังนั่งในที่ใกล้เกินไป ก็จะเบียดเสียดท่าน นั่งในที่เหนือลม ก็จะรบกวนท่านด้วยกลิ่นตัว นั่งในที่สูง ก็จะเป็นการแสดงความไม่เคารพ นั่งตรงหน้าเกินไป ถ้าประสงค์จะมองดู (หน้ากัน) ก็จะต้องจ้องตากัน นั่งล้ำข้างหลังมาก ถ้าประสงค์จะมองดู จะต้องยื่นคอไป (เหลียว) ดู เพราะเหตุนั้น พราหมณ์นี้จึงนั่งเว้นโทษแห่งการนั่ง ๖ อย่างนี้เสีย เพราะเหตุนั้น ท่านจึงกล่าวว่า พราหมณ์นั่งลง ณ ที่สมควรส่วนข้างหนึ่ง
ในพระไตรปิฏกก็มีแสดงไว้ เทวดามาเฝ้าพระพุทธเจ้า ก็ยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง เพราะว่าเทวดามาเพื่อประสงค์จะฟังธรรม ไม่อยู่นาน เพราะเหม็นสาปกลิ่นมนุษย์ค่ะ ส่วนกลิ่นศีลท่านแสดงไว้ว่า หอมทวนลมไปถึงพรหมโลกค่ะ
ขอสอบถามเพิ่มเติมครับ ผมอยากทราบว่า การนั่งลง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งนั้น เป็นการนั่งรูปแบบใดครับ นั่งกระหย่ง นั่งขัดสมาธิ หรือพับเพียบครับ
