ขอให้อธิบายความหมายของ คำว่า ใจ พุทธ ฌาณ ญาณ
บ้านธัมมะ
วันที่ 21 ธ.ค. 2550
หมายเลข 6491
อ่าน 2,767
ใจ เป็นไวพจน์ คือเป็นคำที่มีความหมาย เดียวกับจิตนั่นเอง
พุทธะ เป็นปัญญาที่ตรัสรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง ซึ่งเป็นอริยสัจจธรรม
ฌาน ได้แก่ สภาพธรรมที่เผาสภาพธรรมฝ่ายตรงกันข้าม ข้อความในพระสูตรแสดงไว้ว่า ฌาน มีทั้งที่เป็นกุศลฌานและอกุศลฌาน บางคัมภีร์ เช่น วิสุทธิมรรค ซึ่งชื่อบ่งไว้แล้วว่า หนทางแห่งความบริสุทธิ์ ในคัมภีร์นั้น ฌานจึงหมายถึง เฉพาะกุศลฌานเท่านั้น แต่ว่าในพระอภิธรรมปิฏก ฌานปัจจัย มีทั้งที่เป็นกุศลฌานและอกุศลฌาน ซึ่งจะต้องศึกษาธรรมคือ จิตและเจตสิกให้ละเอียดขึ้น จึงจะเข้าใจได้
ญาณ ได้แก่ ปัญญาเจตสิก ซึ่งเป็นสภาพธรรมที่เห็นถูก เข้าใจถูกยิ่งขึ้น จนกระทั่งประจักษ์แจ้งลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง นี่ก็คงจะเป็นความรู้เบื้องต้นพอสมควร ที่จะเข้าใจความต่างกันของฌานและญาณ