กุศลจิตเกิดโดยวิธีต่างกัน ใช่หรือไม่

คนที่เจริญสมถภาวนาและคนที่เจริญวิปัสสนาจะเพียรให้เกิดกุศลจิตโดยวิธีต่างกัน ใช่หรือไม่

คนที่เจริญสมถะให้จิตจดจ่อที่อารมณ์กรรมฐาน เพื่อระงับอกุศลจิตชั่วคราว เป็นวิริยะของการเจริญสมถะ ซึ่งต่างกับสัมมาวายามะในมรรคมีองค์ ๘ คนที่เจริญวิปัสสนารู้ว่าอกุศลจิตเป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง ที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย จึงละคลายการยึดถืออกุศลจิตว่าเป็นตัวตนลงได้ ขณะที่ระลึกรู้นั้นก็มีสัมมาวายามะในมรรคมีองค์ ๘ ด้วย

ข้อสำคัญนั้น จะต้องรู้ว่าเจริญสมถภาวนาหรือวิปัสสนาภาวนา คนที่กล่าวว่าเจริญวิปัสสนาแต่ไม่ระลึกรู้ลักษณะของอกุศลจิต ก็ไม่ได้เจริญมรรคมีองค์ ๘ คนโดยมากกลัวกิเลสหยาบ แต่ไม่เห็นโทษของกิเลสละเอียดที่สะสมอยู่ในจิต กิเลสละเอียดนั้นมีโทษภัย เพราะเป็นปัจจัยให้เกิอกุศลจิตและอกุศลกรรม เป็นปัจจัยให้เกิดแล้ว เกิดอีก การเจริญวิปัสสนาเป็นทางเดียวที่จะดับกิเลสละเอียดให้หมดสิ้นได้