วิญญาณออกจาก ตัวคนตาย มีรูปร่างลักษณะอย่างไร

นี่เป็นสิ่งที่จะต้องเข้าใจ ให้ชัดเจนจริงๆ ในเรื่องของจิต (ซึ่งจะใช้ คำว่าวิญญาณก็ได้ เพราะ จิตหรือวิญญาณเป็นสภาพธรรมอย่างเดียวกัน) และเจตสิกซึ่งเป็นนามธรรมว่า เป็นสภาพธรรมที่ต่างกับรูปโดยสิ้นเชิง จิต เจตสิกไม่มีรูปร่าง ไม่มีสีสันวัณณะ ไม่มีกลิ่น ไม่มีรส รูปธรรมตามความหมายในพระพุทธศาสนาเป็นสภาพธรรมที่มีจริงที่เกิดขึ้น แต่ไม่ใช่สภาพรู้ รสหวาน รสขมมีจริง ไม่ใช่สภาพรู้ รสเป็นรูป แม้ว่ามองไม่เห็น เสียงมีจริง กำลังปรากฏ เสียงไม่ใช่สภาพรู้ ไม่ใช่จิตได้ยิน เสียงเป็นรูปธรรมที่ปรากฏเมื่อกระทบกับหู ไม่ว่าเสียงสูง เสียงต่ำ เสียงเบา เสียงทุ้ม เสียงห้าว เสียงต่างกัน เพราะรูปธรรมที่ทำให้เกิดเสียงต่างกัน ตามจำนวนคนในโลกและวัตถุต่างๆ ที่ทำให้เกิดเสียงนั้นๆ ซึ่งทุกเสียงก็เป็นรูปธรรม ที่มองไม่เห็นแต่ปรากฏทางหู แล้วก็ดับไป ฉะนั้น วิญญาณจึงต่างกับรูปธรรม เพราะวิญญาณเป็นสภาพรู้ เป็นนามธรรม ไม่ใช่รูปใดๆ เลย

ที่ถามว่าวิญญาณที่ออกจากตัวคนตาย มีรูปร่างลักษณะอย่างไรหรือไม่ วิญญาณไม่มีขา ไม่มีปีก ไม่มีแขนที่จะออกจากตัวคนตาย วิญญาณเป็นธาตุรู้ซึ่งเกิดขึ้นทำกิจเฉพาะของวิญญาณคือ จิตนั้นๆ แล้วก็ดับไปทันที ขณะที่เห็นในขณะนี้ วิญญาณ คือจิตเห็นเกิดแล้วก็ดับไปทันที แล้วจิตอื่นก็เกิดสืบต่อไปทันที แล้วก็ดับไปทันที จิตแต่ละขณะที่เกิดขึ้นนั้นเมื่อดับไปแล้วก็ดับไปเลย ไม่มีที่ไป เหมือนไฟ ไม่ใช่ว่าไฟดับจากที่นี่แล้วไปที่อื่น จิตก็เช่นเดียวกันคือเกิดที่ไหนก็ดับที่นั่น จิตเห็น เห็นที่จักขุปสาท เกิดที่จักขุปสาทแล้วก็ดับที่จักขุปสาท จิตได้ยินเสียง เกิดขึ้นที่โสตปสาท ได้ยินที่โสตปสาท ดับที่โสตปสาท อย่างรวดเร็วที่สุด ฉะนั้น จึงไม่ใช่ว่าวิญญาณเป็นรูปอย่างใดอย่างหนึ่งที่ออกจากตัวคนตายไปได้