การพลัดพรากจากของรัก
เราต้องเตรียมตัวอย่างไร ที่จะต้องพลัดพรากจากของรัก เช่น พ่อ แม่ พี่น้อง ญาติ และคนที่เราเคารพรัก ถึงเวลานั้นเราคงเสียใจมาก
การพลัดพรากจากของรักเป็นธรรมดาของโลก เมื่อมีการพบย่อมมีการจากเป็นธรรมดาไม่มีใครจะหลีกพ้นไปได้ แต่ผู้ที่จิตไม่หวั่นไหว ไม่เสียใจเมื่อพลัดพรากจากกันคือพระอรหันต์ พระอรหันต์ท่านไม่หวั่นไหวเพราะท่านถึงพร้อมด้วยสติและปัญญา ในบรรดาผู้ที่ยังหวั่นไหวต่อโลกธรรม ผู้ที่มีปัญญาย่อมหวั่นไหวน้อยกว่าผู้ที่ไม่มีปัญญา ฉะนั้น ควรอบรมปัญญาอันเป็นเครื่องพิจารณาความจริงจึงจะหวั่นไหวน้อยลงเมื่อประสบกับสิ่งที่น่าปรารถนา และไม่น่าปรารถนา ในฐานะสูตรพระพุทธองค์ทรงแสดงว่า ควรพิจารณาเนืองๆ ว่าเราต้องพลัดพรากจากของรักทั้งหมดทั้งสิ้นไปเป็นธรรมดา
การตายพรากทุกสิ่งจากชาตินี้ไปหมดสิ้นไม่มีอะไรเหลือเป็นของบุคคลนี้อีกต่อไป แม้แต่ความทรงจำ ชาตินี้เกิดมาแล้ว จำได้ไหมว่าชาติก่อนเป็นใคร อยู่ที่ไหน ทำอะไร หมดความเป็นบุคคลในชาติก่อนโดยสิ้นเชิง ฉันใด แม้ในชาตินี้จะได้สร้างบุญ ทำกรรมใดมาแล้วมีมานะในชาติ ตระกูล ยศศักดิ์ใดๆ ก็ตาม หมดสิ้นไม่มีเยื่อใยในชาตินี้ภพนี้ เหลืออยู่อีกเลย ฉันนั้น
เป็นการยากที่จะไม่มีความเศร้าโศกเสียใจ เมื่อพลัดพรากจากของที่รัก ที่ว่าจะเตรียมตัวอย่างไรนั้น ต้องเข้าใจก่อนว่าทำไมจึงมีความเศร้าโศกเสียใจ คำตอบก็คือเพราะมีความติดข้องผูกพันในสิ่งอันเป็นที่รัก ถ้าเราไม่มีความติดข้องผูกพัน ก็จะไม่มีความเสียใจในการพลัดพรากจากสิ่งนั้น คำถามต่อไปก็คือ จะละคลายหรือดับความติดข้องได้อย่างไร คำตอบก็คือต้องมีความเข้าใจตามความเป็นจริง ว่าทุกสิ่งที่เราติดข้องพอใจนั้น แท้จริงก็เป็นเพียงสภาพธรรมแต่ละอย่างที่เกิดขึ้นแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว แต่ต้องด้วยปัญญาที่เป็นขั้นภาวนาจริงๆ ไม่ใช่เพียงขั้นคิดนึกเท่านั้น จึงจะคลายความติดข้องไปได้บ้าง แต่ถ้าจะปราศจากความเศร้าโศกเสียใจจริงๆ เลย จะต้องเจริญปัญญาจนถึงขั้นเป็นพระอริยบุคคลขั้นพระอนาคามี เพราะแม้จะมีปัญญาถึงขั้นพระโสดาบัน หรือพระสกทาคามี ก็ยังมีความเศร้าโศกเสียใจ เพราะยังมีความติดข้องใน รูป เสียง กลิ่น รส โผฐฐัพพะ อยู่
ดังนั้นควรเห็นประโยชน์ของการอบรมเจริญปัญญา ที่เริ่มจากการฟังธรรม ศึกษาธรรม ที่จะค่อยๆ สะสมความรู้ความเข้าใจไปที่ละเล็กทีละน้อย ไม่ใช่จะหวังเกินวิสัยที่จะไม่เศร้าโศกในสิ่งที่ติดข้องผูกพัน
