จะเข้าถึงสภาพธรรมที่ปรากฏอย่างไร

คำว่า "รู้สภาพธรรมที่ปรากฏ" จะเข้าถึงสภาพธรรมที่ปรากฏอย่างไร

ในพระพุทธศาสนา แสดงว่า ธรรมเป็นอนัตตา หมายความว่า ไม่มีเราที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา ก็คือสภาพธรรมแต่ละชนิด คือ เป็นจิต เป็นเจตสิก เป็นรูป

"เจตสิก" หมายความถึง สภาพธรรมที่เกิดกับจิต เช่น ความติดข้องเป็นโลภะ ความขุ่นเคือง เป็นโทสะ ความไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏเป็นโมหะ และชีวิตประจำวันอื่นๆ เช่น ความขยันก็มีจริง แต่ไม่ใช่จิต เป็นเจตสิก

เพราะฉะนั้น การศึกษาธรรมต้องเป็นไปตามลำดับ ถ้าเราข้ามขั้นเราก็ไม่สามารถจะเข้าใจอะไรได้เลย เหมือนเวลาที่เราเรียนหนังสือ เราก็ต้องเรียนตั้งแต่ต้น ชั้นเล็กๆ แล้วค่อยๆ เจริญขึ้น การศึกษาธรรมต้องศึกษาจริงๆ เพราะว่า เป็นปัญญาของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ที่บางครั้งอาจจะอ่านหนังสือ เช่น พระไตรปิฏก แต่ไม่ได้ศึกษาจะทำให้เข้าใจผิดได้

เพราะฉะนั้น พระธรรมเป็นสิ่งที่ละเอียดมากต้องอาศัยการศึกษา การพิจารณา การค่อยๆ เข้าใจตามลำดับจริงๆ ถ้าใครก็ตามที่เคยมีประสพการณ์ในเรื่องต่างๆ แต่ไม่เข้าใจอะไร หรือว่าอาจจะเข้าใจผิด เมื่อศึกษาพระไตรปิฎกก็สามารถที่จทำให้เข้าใจสิ่งนั้นๆ ได้ เพราะว่า แต่ก่อนมีความเห็นผิด ยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นเรา เป็นเขา เป็นตัวตน แต่เมื่อศึกษาแล้วก็ทราบว่า เป็นธรรมแต่ละอย่าง แต่ละคน เป็นธรรมทั้งหมดเลย ไม่ใช่สัตว์ บุคคล รูปธรรมซึ่งเป็นธรรม ก็เป็นรูปธรรม เพราะว่าเป็นสิ่งที่มีจริง เพราะฉะนั้น ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจลักษณะที่ต่างกันของธรรมซึ่งเป็นนามธรรมกับรูปธรรมก่อน ต้องเป็นความเข้าใจ ที่จะค่อยๆ เจริญขึ้นแต่ถ้าเป็นเรา เป็นตัวตนที่พยายามจะรู้ อันนั้นไม่ได้ละความไม่รู้เลย