ชาติหน้ามีจริงหรือ

ชาตินี้มีจริงไหม เมื่อชาตินี้มีจริงได้ ชาติหน้าก็ย่อมมีจริงได้ เวลาคิดถึงชาติหนึ่งๆ ก็คิดถึงระยะยาว คือ ตั้งแต่เกิดมาชีวิตก็ล่วงไป เป็นวัน เป็นเดือน เป็นปี เป็นยี่สิบสามสิบปีต่อๆ ไปจนตาย ก็นับว่าเป็นชาติหนึ่ง แต่ทำไมจึงไม่ถอยให้สั้นกว่าปี เดือน วัน จนถึงขณะเมื่อกี้นี้กับขณะเดี๋ยวนี้ซึ่งไม่ใช่ขณะเดียวกัน แสดงให้เห็นว่าแต่ละขณะนั้นล่วงไป ดับไป สิ้นไปเร็วที่สุด

พระผู้มีภาค ฯ ทรงแสดงธรรมว่า ชีวิตดำรงอยู่ เพียงชั่วขณะที่จิตเกิดขึ้นแล้วก็ดับไปสืบต่อกันที่ละหนึ่งขณะ เมื่อจิตดวงหนึ่งดับไปแล้ว ก็ไม่ใช่ว่าหมดเชื้อหมดปัจจัยที่จะทำให้จิตต่อไปเกิดขึ้น เช่น ขณะเมื่อกี้นี้ หมดสิ้นไปแล้ว ใครจะเรียกร้องให้นามธรรมและรูปธรรมที่ดับไปเมื่อกี้นี้ กลับคืนมา ไม่ได้เลย สิ่งที่เกิดขึ้นนั้นเกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย แล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว การเกิดขึ้นแล้วดับไปของรูปธรรมและนามธรรมแต่ละขณะนั้น เป็นเพราะ มีเหตุปัจจัยทำให้เกิดขึ้น

ขณะเมื่อกี้นี้มีจึงทำให้ขณะนี้มี และเมื่อวานนี้มี วันนี้จึงมี ฉันใด วันนี้มี พรุ่งนี้ก็มี ฉันนั้น เพราะวันนี้เป็นปัจจัยของวันพรุ่งนี้ ถ้าวันนี้ไม่มี พรุ่งนี้ก็ไม่มี ที่เราเกิดมานี้ ก็เพราะความไม่รู้ เราเลือกเกิดไม่ได้ว่า จะเกิดวันไหน ถ้าเลือกวันเกิดได้ ก็เลือกวันตายได้ เพราะเมื่อตายจากชาติก่อนคือ เมื่อจุติจิตของชาติก่อนดับไปแล้ว ก็เป็นปัจจัย ให้จิตขณะต่อไปคือ ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น เป็นจิตขณะแรกของชาตินี้ ซึ่งเกิดสืบต่อจากจุติจิตของชาติก่อนทันที ไม่มีระหว่างคั่นเลย เหมือนกับจิตทุกขณะของวันนี้ ที่เกิดขึ้น แล้วก็ดับไปสืบต่อกันอย่างรวดเร็ว

จิตทุกขณะในปัจจุบันชาตินี้ เกิดดับสืบต่อกัน ฉันใด เมื่อจุติจิตของชาตินี้ดับไปแล้ว ก็เป็นปัจจัยให้ปฏิสนธิจิต เกิดต่อเป็นชาติหน้าทันที ฉันนั้น ไม่มีใครบังคับจิตนิยามซึ่งเป็นธรรมชาติของจิตได้ วิสัยของจิต ที่เกิดดับนั้นไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครเลย ฉะนั้น เมื่อยังมีเหตุปัจจัยที่ทำให้จิตเกิด จิตก็ต้องเกิด ผู้ที่ไม่ใช่พระอรหันต์นั้นต้องเกิดอีกแน่นอน ถึงแม้ว่าไม่รู้ก็ต้องเกิดเหมือนชาตินี้ ก็ไม่รู้ แต่ก็ต้องเกิด