พระนิยตโพธิสัตว์ สามารถได้ถึงอนุโลมญาณ หรือ โคตรภูญาณ?
หนูว่าน่าจะถึงแค่ อนุโลมญาณ มีผู้กล่าวว่าได้ถึง โคตรภูญาณ -- คำกล่าวนี้เป็นจริงหรือไม่ ถ้าจริงกล่าวไว้ที่ไหน
ในอรรถกถาฆฏิการสูตร กล่าวถึงพระโพธิสัตว์ตอนเป็นโชติปาละ เมื่อมีศรัทธาออกบวชแล้วเรียนพระพุทธพจน์เจริญวิปัสสนาจนถึงอนุโลมญาณในพระอภิธรรมปิฎกปุคคลปัญญัติปกรณ์ อรรถกถาสัมมาสัมพุทธบุคคล แสดงว่า พระโพธิสัตว์เริ่มตั้งกรรมฐานจนจรดอนุโลมและโคตรภูญาณ แต่ในความจริงมีข้อที่ผู้ที่เจริญวิปัสสนาจนบรรลุอนุโลมและโคตรภูญาณ น่าจะหยุดไม่ได้เพราะญาณแก่กล้าแล้ว และโดยความเป็นปัจจัย โคตรภูเป็นอนันตรปัจจัยแก่มรรคไม่มีอะไรหยุดความเป็นปัจจัยได้ และในวิสุทธิมรรคกล่าวถึงผู้บรรลุวิปัสสนาญาณขั้นที่ ๒ ปัจจยปริคหญาณ เป็นผู้หยั่งลงในพระศาสนามีคติแน่นอน ข้อความนี้บอกถึงว่าเป็นพระสาวกของพระพุทธเจ้าพระองค์นั้น
อนิยตโพธิสัตว์ คือ พระโพธิสัตว์ที่ยังไม่เคย ได้รับพยากรณ์จากพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ เลย เพียงแต่มีความตั้งใจที่จะสร้างบารมี ด้วยการคิดอยู่ในใจ และการเปล่งวาจา ซึ่งใช้เวลาหลายอสงไขย แต่ก็ยัง ไม่แน่ว่าจักได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต นิยตโพธิสัตว์ คือพระโพธิสัตว์ที่รับพยากรณ์จากพระพุทธเจ้าองค์ก่อน ย่อมเที่ยงแท้ว่าจักได้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต
