สิ่งที่จิตรู้นั้น ภาษาบาลีเรียกว่า อารมณ์

จิตเป็นปรมัตถธรรม ที่เกิดขึ้นรู้สี รู้เสียง รู้กลิ่น รู้รส รู้สัมผัส รู้สิ่งต่างๆ ตามประเภทของจิตนั้น เช่น จิตที่เกิดขึ้นเห็นสีทางตา เป็นจิตประเภทหนึ่ง จิตที่เกิดขึ้นรู้เย็น รู้ร้อนรู้อ่อน รู้แข็ง รู้ตึง รู้ไหวทางกาย เป็นจิตประเภทหนึ่ง จิตที่นึกคิดที่เกิดขึ้นรู้เรื่องต่างๆ ทางใจ เป็นจิตประเภทหนึ่ง ดังนี้เป็นต้น ทั้งนี้ตามประเภทของจิต และตามปัจจัยที่ทำให้เกิดจิตประเภทนั้นๆ

ในขณะที่จิตกำลังเห็นสิ่งใดอยู่นั้น ขณะนั้นมิได้มีแต่เฉพาะจิตที่เห็นเท่านั้น หรือมิได้มีแต่เฉพาะสิ่งที่จิตเห็นเท่านั้น แต่ต้องมีทั้งจิตเห็น และสิ่งที่จิตเห็น เมื่อมีสิ่งที่ถูกเห็นขณะใด ก็แสดงว่าขณะนั้นต้องมีสภาพเห็น คือ จิตเห็นด้วย แต่ถ้ามุ่งสนใจเฉพาะวัตถุหรือ สิ่งที่ถูกเห็นเท่านั้น ก็จะทำให้ไม่รู้ความจริงว่า สิ่งที่ถูกเห็นนั้นจะปรากฏได้ ก็เพราะจิตที่เกิดขึ้นทำกิจเห็นสิ่งนั้น ในขณะนึกคิดก็เช่นเดียวกัน เมื่อจิตนึกคิดเรื่องใด เรื่องราวนั้นเป็นคำที่จิตกำลังคิดนึกอยู่ขณะนั้น เมื่อจิตเกิดขึ้นรู้สิ่งใด สิ่งที่จิตรู้นั้น ภาษาบาลีเรียกว่า อารมณ์

ดาวน์โหลดหนังสือ -->

ปรมัตถธรรมสังเขป