โทษของความตระหนี่

บทว่า มีริษยาและความตระหนี่ เป็นเครื่องประกอบเข้าไว้ คือ ความริษยามีความสิ้นไปแห่งสมบัติของอื่นเป็น ลักษณะ และความตระหนี่อันมีความทนไม่ได้ต่อความที่สมบัติของตนเป็นของ ทั่วไปกับพวกคนเหล่าอื่นเป็นลักษณะ. ชื่อว่า ผู้มีความริษยาและความตระหนี่ เป็นเครื่องประกอบเข้าไว้ เพราะความริษยาและความตระหนี่เป็นเครื่อง ประกอบเข้าไว้ของพวกเขา. นี้เป็นความย่อในที่นี้ . ส่วนควาษริษยาและความ ตระหนี่อย่างพิสดาร ได้กล่าวไว้เสร็จแล้วในอภิธรรม

สำหรับในเรื่องความตระหนี่นี้ เพราะความตระหนี่ที่อยู่ สัตว์ไม่ว่า เป็นยักษ์หรือเป็นเปรตต่างก็เที่ยวใช้ศีรษะทูนขยะของที่อยู่นั้นเอง เพราะความ ตระหนี่ตระกูล เมื่อบุคคลเห็นผู้ที่กำลังทำทานเป็นต้นแก่ผู้อื่นในตระกูลนั้น ก็คิดว่า ตระกูลของเรานี้แตกแล้วหนอ ถึงกับกระอักเลือดบ้าง ถ่ายท้องบ้าง ไส้ขาดเป็นท่อนน้อยใหญ่ทะลักออกมาบ้าง. เพราะความตระหนี่ลาภ ผู้เกิด ตระหนี่ในลาภของสงฆ์หรือของหมู่ บริโภคเหมือนบริโภคของส่วนบุคคล เกิดเป็นยักษ์บ้าง เปรตบ้าง งูเหลือมขนาดใหญ่บ้าง. ก็เพราะความตระหนี่ วรรณแห่งสรีระและวรรณแห่งคุณ และเพราะความตระหนี่การศึกษาเล่าเรียน บุคคลจะกล่าวชมแต่คุณของตัวเองเท่านั้น หากล่าวชมคุณของคนเหล่าอื่นไม่ กล่าวอยู่แต่โทษนั้นๆ ว่า คนนี้ มีดีอะไร และจะไม่ให้การศึกษาเล่าเรียนอะไรๆ แก่ใครๆ พูดแต่โทษว่า คนนี้ขี้เหร่ และบ้าบอ.

อีกอย่างหนึ่ง ด้วยความ ตระหนี่ที่อยู่ เขาย่อมไหม้ในเรือนโลหะ. ด้วยความตระหนี่ตระกูล เขาย่อม เป็นผู้มีลาภน้อย. ด้วยความตระหนี่ลาภ เขาย่อมเกิดในคูถนรก. ด้วยความ ตระหนี่วรรณ เมื่อเกิดในภพ จะไม่มีวรรณ. ด้วยความตระหนี่ธรรม เขา ย่อมเกิดในนรกขี้เถ้า ด้วยความตระหนี่ที่อยู่ เขาย่อมไหม้ในเรือนโลหะ ด้วยความตระหนี่ตระกูล เขาย่อมเป็นผู้มีลาภน้อย ด้วยความตระหนี่ลาภ เขาย่อมเกิดในคูถนรก ด้วยความตระหนี่วรรณ เมื่อเกิดในภพ จะไม่มีวรรณด้วยความตระหนี่ธรรม เขาย่อมเกิดในนรกขี้เถ้า.

เลิกเป็นคนตระหนี่กันดีกว่านะครับ เพราะบางครั้งเราก็เผลอเป็นผู้มีความตระหนี่ เพราะไม่ทราบว่าจะมีโทษร้ายแรง ก็ตระหนี่ไปบ้าง

ตามอำนาจของกิเลส ถ้าไม่ได้ฟังธรรมของพระพุทธองค์ ก็คงทำต่อไปเรื่อยๆ ข้อสำคัญอย่าลืมว่า ตระหนี่มี ๕ อย่างนะครับ ผมเองเป็นบ่อย เช่นเรื่องตระหนี่ธรรมเรามีความรู้เรื่องนั้นดีพอสมควร แต่ถ้าไม่ถูกถามโดยตรง จะไม่พูดให้บุคคลอื่นรู้ด้วยเลยและเรื่องตระหนี่ที่อยู่ ผมก็เคยเป็นบ่อย เมื่อครั้งยังไม่ได้ศึกษาธรรมและตอนศึกษาธรรมใหม่ๆ

ตัวอย่างในที่สาธารณะ เรานั่งบนม้ายาวอยู่คนเดียว มีคนอื่นมานั่งข้างๆ เราที้งๆ ที่มีที่ว่างที่อื่นอีกมากมาย ผมเกิดความตระหนี่ที่อยู่ทันที คิดในใจว่า ที่อื่นว่างๆ ตั้งแยะ ทำไมไม่นั่งแต่ตอนหลังเรียนธรรมมานานๆ ตระหนี่ที่อยู่หายไปเกือบหมดแล้ว พระธรรมเปลี่ยนเรามากพิจารณาดูนะครับว่าเรายังมีตระหนี่ทั้ง ๕ อย่างเหลืออยู่แค่ไหน พยายามขัดเกลาไปเรื่อยๆ ขอให้ตระหนักอีกอย่างว่าตระหนี่ไม่ใช่ แค่ไม่บริจากทรัพย์สินเงินทองเท่านั้นนะครับ

ขอกล่าวเรื่องส่วนตัวเล็กน้อย ผมคิดจะหยุดโพสต์ธรรมอยู่พอดี อ่านพระสูตรนี้แล้ว ต้องทำต่อไป เพราะอาจจะเป็นการตระหนี่ธรรมก็ได้กลัวตกนรกขี้เถ้าครับ ท่านใดทราบว่า นรกขี้เถ้า เป็นอย่างไร กรุณาบอกด้วย