อนุสัยกิเลส เป็นจิตตสัมปยุตต์ หรือ จิตวิปปยุตต์?
ดิฉันอ่านเจอในกถาวัตถุ กล่าวว่าอนุสัยกิเลส เป็นจิตตสัมปยุตต์ แต่อ่านเจอในจูฬเวทัลลสูตร (พระไตรปิฎกเล่ม 12) คำสนทนาระหว่างวิสาขะกับพระธัมมทินนาเถรี แล้วพระธัมมทินนาเถรี วิสัชชนาว่า
กามราคานุสัย ไม่มีในปฐมฌานปฏิฆานุสัย ไม่มีในภิกษุผู้ปฏิบัติธรรมเพื่อบรรลุมรรคผล พอยังไม่สำเร็จก็เสียใจอวิชชานุสัย ไม่มีในจตุตถฌานอ่านดูแล้วเหมือนว่า อนุสัยกิเลส เป็นจิตวิปปยุตต์
สรุปว่า อนุสัยกิเลส เป็นจิตตสัมปยุตต์ หรือ จิตวิปปยุตต์คะ ขอท่านช่วยอธิบายแก่ข้าพเจ้าผู้ด้อยปัญญาด้วยเถิด
ตามความเห็นของผู้ตอบ มีดังนี้ อนุสัยกิเลส คือ กิเลสที่ละเอียด นอนเนื่องในขันธสันดานของผู้ที่ยังละไม่ได้ด้วยอริยมรรค ในบางแห่งแสดงอนุสัยกิเลส ในขณะที่จิตเป็นชาติกุศลหรือชาติวิบาก ขณะนั้นกิเลสไม่ได้เกิดร่วมกับจิตขณะนั้น อนุสัยเป็นจิตตวิปยุตต์ ในบางแห่งแสดงอนุสัยกิเลส ในขณะแห่งอกุศลจิต (ซึ่งหมายถึงองค์ธรรมของอนุสัยที่เป็นเจตสิก) ขณะนั้นกิเลส (ท่านใช้คำว่าอนุสัย) เกิดร่วมกับอกุศลจิต กิเลส (อนุสัย) นั้นเป็นจิตตสัมปยุตต์